Edytowano: 11-05-2020, godz. 21:15
Charakterystyka wirusa HIV:
Wirus HIV należy do retrowirusów i wywołuje on chorobę AIDS.
2 odmiany retrowirusa: HIV-1 i HIV-2.
Pierwotnym gospodarzem HIV-1 były szympansy, a HIV-2 małpy mangaby rudoczelne. W latach 50 nastąpiło przeniesienie wirusa do populacji ludzkiej.
HIV-2 występuje przede wszystkim w Afryce Zachodniej.
Infekcyjność HIV-2 jest 5-8x mniejsza w porównaniu z HIV-1.
Budowa HIV
W mikroskopie elektronowym ma formę kulistego wirionu z osłonką i centralne położonym cylindrycznym nukleokapsydem.
Materiał genetyczny wirusa HIV stanowi pojedynczą nić RNA.
Zakażenie komórki
1. Wirus HIV może zakażać limfocyty T i inne komórki posiadające cząsteczkę CD4 na swojej powierzchni.
2. Cząsteczka CD4 jest głównym receptorem wirusa HIV, a ściślej – jego glikoproteiny gp120.
3. Inne komórki, mające w mniejszych ilościach receptory CD4 i mogące ulec zakażeniu to makrofagi, monocyty i komórki dendrytyczne centralnego układu nerwowego.
4. Wirus HIV wnika do organizmu w chwili, gdy dochodzi do przerwania barier ustroju. Po przedostaniu się do krwi wirus HIV łączy się za pomocą gp 120 z komórkami układu odpornościowego, takimi które na swojej powierzchni mają receptory CD4 („detektory” biorące udział w rozpoznaniu wirusa) i/lub koreceptory CCR5, CXCR4. Wirus HIV wnika do środka komórki, ale wnika tylko ta jego część, która zawiera kod genetyczny. Otoczka zostaje na zewnątrz.
5. Limfocyty T, które maja CD 4 stanowią bazę dla HIV, w której wirus powiela się i powstają miliony jego kopii. Wykorzystane limfocyty ulegają zniszczeniu. Co raz więcej z nich zostaje zakażonych i zmniejsza się ich liczba w organizmie.
6. Limfocyty CD 4 jednocześnie zwalczają inne zakażenia, zniszczenie ich przez wirusa HIV prowadzi do upośledzenia odporności.
7. Po przyłączeniu HIV do receptora CD4 osłonka wirusa zlewa się z komórką gospodarza, umożliwiając wniknięcie kapsydu.
8. Wirusowe RNA jest przepisywane przez odwrotną Transkryptazę na DNA w cytoplazmie. Tworzony jest dwuniciowy DNA i następnie transportowany do jądra komórkowego, gdzie zachodzi jego integracja z DNA gospodarza.
9. Wbudowany DNA może pozostawać w stanie utajenia lub może aktywować wirusową replikację.
10. Po replikacji, wokół nowopowstałych dimerów RNA tworzą się nowe kapsydy. Wiriony pączkują się poprzez błonę komórkową gospodarza, „kradnąc” fragment błony i wykorzystują go jako swoją osłonkę. Prowadzi to do śmierci komórki.
Przebieg zakażenia HIV
ZAKAŻENIE WIRUSEM HIV
⇓
NISZCZENIE LIMFOCYTÓW CD4
⇓
SPADEK ODPORNOŚCI
⇓
ZAKAŻENIA OPORTUNISTYCZNE
ROZWÓJ NOWOTWORÓW
Patogeneza i obraz kliniczny. Stadia zakażania wirusa HIV.
Bezpośrednio po zakażeniu, HIV może natychmiast rozpocząć replikację, co prowadzi do gwałtownego rozwoju AIDS, lub choroba może przybrać postać przewlekłą utajoną (latentną), występuje w 3 stadiach:
1. Ostra choroba retrowirusowa przypominająca mononukleozę (gorączka, złe samopoczucie, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie gardła, itp.) rozwija się u 80% pacjentów po 1 miesiącu od początkowej ekspozycji. Stwierdza się wysoki poziom cząstek HIV (wiremia)
Wirus rozprzestrzenia się do węzłów chłonnych i makrofagów.
W wyniku nasilającej się swoistej odpowiedzi immunologicznej, wiremia HIV obniża się i zanikają objawy kliniczne. Jednak w węzłach chłonnych i krwi obwodowej replikacja HIV wciąż zachodzi.
2. Okres klinicznej latencji trwa średnio 8 lat, nie stwierdza się żadnych objawów AIDS, u niektórych pacjentów dochodzi do dramatycznego powiększenia węzłów chłonnych (wskutek agresywnego ataku immunologicznego na zgromadzone w węzłach chłonnych cząstki HIV).
- W okresie klinicznej latencji HIV nieustannie replikuje się w tkance limfoidalnej i dochodzi do nieprzerwanego, stopniowego niszczenia limfocytów T pomocniczych CD 4+. Wirus namnaża się w nich i doprowadza do ich zniszczenia.
Im bliżej 8-go roku zakażenia, tym pacjent staje się bardziej wrażliwy na bakteryjne i inne zakażenia skóry, może wykazywać objawy ogólne (gorączka, chudnięcie, nocne poty i powiększenie węzłów chłonnych).
3. AIDS ujawnia się 2 lata przed śmiercią. AIDS jest to stan, w którym stwierdza się:
liczbę limfocytów T CD4 mniejszą niż 200 komórek/µl krwi. Prawidłowa liczba 1000 komórek/µl
potwierdzone serologicznie zakażenie HIV (ELISA lub western blot)
i/lub jedno z zakażeń oportunistycznych, zaliczanych do tzw. chorób wskaźnikowych AIDS (zapalenie przełyku wywołane przez Candida, pneumocystozowe zapalenie płuc, mięsak Kaposiego i in)
Zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS)
HIV wywołuje:
1. Bezpośrednią chorobę wirusową
objawy ogólne
objawy neurologiczne
2. Choroba wynikająca z niedoboru odporności:
- brak nadzoru immunologicznego nad rozwojem nowotworów
- wtórne zakażenia patogenami i komensalami flory fizjologicznej (zakażenia oportunistyczne)
Dane epidemiologiczne - świat
Ocenia się, że od 1981 roku z powodu AIDS zmarło ponad 25 milionów osób.
Co roku w Polsce zakażeniu ulega 500-700 nowych osób, co daje około 2-3 osoby dziennie.
Diagnostyka HIV/AIDS
Wykrycie przeciwciał
Antygenów wirusa
Wirusowego RNA/DNA
Hodowla
Wykrycie anty-HIV1 i anty-HIV2
Testem ELISA (w przypadku wyniku pozytywnego badanie powtarzamy z kolejnej próbki surowicy).
Wykrycie anty-HIV przeciwko glikoproteinom wirusa testem Western-Blott (test potwierdzenia wykonywany w przypadku dwukrotnie dodatniego testu ELISA)
Proces diagnostyczny
Szybkie testy
Czas wykonania około 10 minut.
Dodatni wynik musi być potwierdzony tradycyjnymi metodami serologicznymi.
Wskazania:
zawodowe narażenie
kobieta w ciąży w trakcie porodu
pacjenci u których jest duże prawdopodobieństwo, że nie przyjdą po wynik
Wykrywanie materiału genetycznego –PCR, bDNA
Nie mogą zastępować badań serologicznych.
Zastosowanie – gdy rutynowa serologia może zawodzić:
u osób z agammaglobulinemią
ostra choroba retrowirusową
u noworodków
w okresie okienka serologicznego
do kwalifikacji do leczenia i monitorowania jego wyników
Drogi przenoszenia HIV:
droga krwi
droga kontaktów seksualnych
droga wertykalna matka – dziecko
Droga krwi:
przetoczenie
narzędzia naruszające ciągłość skóry
kontakt uszkodzonej skóry lub śluzówki z materiałem zakaźnym
Płyny ustrojowe uważane za materiał zakaźny:
krew
płyny ustrojowe z widoczną domieszką krwi
płyn mózgowo- rdzeniowy
nasienie, wydzieliny pochwowe, płyn maziówkowy, opłucnowy, otrzewnowy, osierdziowy, owodniowy, tkanki
mleko kobiece
koncentrat wirusa używany w badaniach laboratoryjnych
Płyny ustrojowe uważane za materiał niezakaźny:
mocz
kał
ślina
łzy
pot
plwocina
wymiociny
Droga kontaktów seksualnych:
Ryzyko zakażenia HIV wynosi około 0,5%.
Ryzyko transmisji HIV przy jednorazowej ekspozycji:
Kontakt seksualny:
bierny
analny: 0,5-3,2%
waginalny: 0,05-0,15%
czynny – 0,03-0,09 %
Ryzyko przeniesienia infekcji po jednorazowym kontakcie seksualnym z osobą zakażoną:
– HIV 0,5%
– Rzeżączka 22–25%
Ryzyko przeniesienia infekcji na stałego partnera seksualnego (para monogamiczna, jedna osoba zakażona)
– HIV 15%
– HBV 20-25%
– Kiła 30%
Transmisja wertykalna zakażenia HIV
Zależy od etapu zakażenia matki (liczba CD4, wiremia HIV)
Ryzyko w naturalnym przebiegu:
Ok. 25% w Europie i USA
Ok. 40% w Afryce
Drogi przenoszenia wirusa HIV:
w czasie porodu (70-80%)
przez łożysko (zwykle w II połowie ciąży)
poprzez karmienie piersią (do 30%)
nie ma embriopatii, dzieci rodzą się klinicznie zdrowe
NIE MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ WIRUSEM HIV PRZEZ:
podanie ręki
przyjacielski pocałunek
picie z jednej szklanki
używanie tych samych sztućców i talerzy
założenie ubrania osoby zakażonej
korzystanie ze wspólnej wanny i toalety
kąpiel w basenie
spanie w tym samym łóżku
ukłucia owadów