ATP (adenozynotrójfosforan, trójfosfonukleotyd) jest nośnikiem energii we wszystkich organizmach. Uwalniany jest w procesach katabolicznych, wykorzystywany do przeprowadzenia procesów anabolicznych.
Budowa ATP
ATP jest nukleotydem zbudowanym z:
adeniny (zasada azotowa)
rybozy (cukier prosty w postaci pentozy)
trzech reszt fosforanowych ~Pi~Pi~Pi
wysokich wiązań fosforanowych występującymi pomiędzy resztami fosforanowymi – rozpad tych wiązań powoduje uwolnienie dużej ilości energii. Analogicznie powstanie wiązania związane jest ze zmagazynowaniem jej znacznej ilości
ATP w procesach anabolicznych
W procesach anabolicznych następuje odłączenie od cząsteczki ATP jednej reszty fosforanowej. Następuje uwolnienie energii oraz powstanie ADP – adenozynodwufosforanu.
ATP → ADP + Pi + energia
ATP w procesach katabolicznych
W procesach katabolicznych następuje przyłączanie do cząsteczki ADP jednej reszty fosforanowej (następuje “ładowanie” energii). Dochodzi do wytworzenie energii poprzez wytworzenie wiązania fosforanowego. Powstaje wówczas ATP – adenozynotrójfosforan.
ADP + Pi + energia → ATP
ATP UWALNIANY W KATABOLIŹMIE WYKORZYSTYWANY JEST W ANABOLIŹMIE
FOSFORYLACJA
Polega na przyłączeniu się reszty fosforanowej (do ADP) i utworzeniu wiązania wysokoenergetycznego.
Warunkiem istnienia wysokoenergnetycznych wiązań w komórkach jest nieprzerwana praca mitochondriów, inaczej ATP natychmiast rozpada się na ADP i Pi
Źródła:
1. Fuerst J.: Biologia. Vademecum liceum, technikum. Wydawnictwo GREG, Kraków 2008.
2. Holeczek J., Januszewska-Hasiec B., Kobyłecka J., Stawarz J., Stencel. J.: Teraz Matura 2019. Biologia Tuż przed Egzaminem. Nowa Era, Wydanie II, Warszawa 2017.
Zobacz również:
>>> Nukleotydy – budowa i funkcje
>>> Budowa cząsteczki DNA – kwasu deoksyrybonukleinowego
>>> Porównanie wydajności energetycznej oddychania tlenowego, beztlenowego oraz fermentacji.
>>> Budowa białek (protein)
>>> Podział białek
>>> Właściwości białek: koagulacja, peptydacja oraz denaturacja
>>> Budowa, podział i funkcje lipidów
>>> Lipidy proste
>>> Karotenoidy
>>> Sterydy (steroidy)
>>> Lipidy złożone (fosfolipidy i glikolipidy)
[…] >>> ATP adenozynotrójfosforan – nośnik energii […]
[…] >>> ATP adenozynotrójfosforan – nośnik energii […]