Badając pacjenta w podeszłym wieku posługujemy się powszechnie przyjętym schematem wywiadu i badania. Całościowa ocena jego stanu zdrowia wymaga ze względu na częste ograniczenie sprawności fizycznej i umysłowej, większej ilości czasu.
Kontakt z osobą starszą często jest utrudniony z powodu upośledzenia wzroku, słuchu oraz charakterystycznej dla podeszłego wieku skłonności do wspomnień oraz dygresji (odejścia od tematu rozmowy i wprowadzenia innego wątku rozmowy). Zaburzenia pamięci w szczególności współistniejące z afazją (trudnością z mówieniem) mogą być przyczyną trudności w uświadomieniu sobie przez chorego występujących u niego dolegliwości i w przedstawieniu ich lekarzowi.
Już wstępna obserwacja zachowania się chorego, sposobu poruszania, wymaganej pomocy, zdolności do udzielania informacji dostarcza danych o jego sprawności psychofizycznej.
Rozmowa z pacjentem podczas zbierania wywiadu
Podczas rozmowy z chorym oceniamy jego nastrój:
spokojny,
apatyczny,
smutny,
płaczliwy,
labilność emocjonalna,
euforia.
Etapy wywiadu
1. Dane osobowe, informacje o miejscu zamieszkania, zawodzie, rodzinie lub opiekunach.
2. Aktualne dolegliwości będące przyczyną zgłoszenia się do lekarza.
3. Inne przewlekle skargi i schorzenia oraz przebyte operacje i hospitalizacje.
Wielochorobowość u ludzi starszych dostarcza trudności w określeniu objawów będących przyczyną szukania pomocy lekarskiej. Dążąc do sprecyzowania głównych dolegliwości, musimy często przeanalizować wcześniejsze zgłaszane objawy, najczęściej mało specyficzne: trudności w poruszaniu się, bóle różnych części ciała, zaparcia, ogólne osłabienie, brak apetytu, zaburzenia pamięci itp. Podawane dolegliwości wymagają ustalenia, które z nich są objawami nowymi lub zaostrzonymi, a które występują od dawna i są już leczone.
Seniorzy często wskazują na niedomagania najbardziej uciążliwe, pomijając objawy choroby zagrażającej ich życiu. Wiarygodność wywiadu odnośnie przebytych chorób, operacji, pobytów w szpitalu można potwierdzić na podstawie dostarczonych kart informacyjnych.
4. Dotychczas stosowane leczenie.
Istotnym elementem badania jest zebranie informacji o zażywanych lekach, również pozarecepturowych. Należy upewnić się co do prawidłowego ich stosowania przez samego pacjenta lub jego opiekuna (dawki, ilości, nazwy leku).
Objawy uboczne działania farmakoterapii w postaci: osłabienia, wymiotów, braku apetytu, apatii, depresji, majaczenia, zawrotów głowy, upadków mogą być uznane za objawy choroby lub przypisywane samej starości.
5. Informacje dotyczące czynności fizjologicznych, stosowanej diety i używek.
Ważne jest postawienie pytań o objawy których pacjent może nie zgłosić z poczucia wstydu albo traktując je jako zwykłe symptomy starzenia. Należy więc pytać o trudności w poruszaniu się, upadki, utrzymywanie moczu i stolca, zaburzenia wzroku, trudności z zasypianiem.
6. Wywiad ginekologiczny u kobiet.
7. Wywiad rodzinny.
8. Ocena sytuacji socjalnej.
Zobacz również:
>>> Badanie przedmiotowe osoby w podeszłym wieku.