Edytowano:
19-08-2021, godz. 11:35
Budowa rybosomu
Rybosomy są nieobłonione.
Rybosomy występują w komórkach postaci małych ziarnistości.
Zbudowane są z podjednostki dużej i podjednostki małej, które mogą się łączyć i rozdzielać.
Podjednostki rybosomu zbudowane są z rRNA (60%) i białek (40%).
Miejsce powstawania rybosomów
U eukariotów rybosomy produkowane są w jąderku, a następnie transportowane do cytoplazmy.
Rybosomy mitochondriów są wytwarzane w matrix.
Rybosomy chloroplastów są wytwarzane w stromie.
Funkcje rybosomów
Rybosomy biorą udział w biosyntezie białek i peptydów:
rybosomy związane z siateczką śródplazmatyczną szorstką: synteza białek wydzielniczych czyli:
hormonów białkowych
białek budujących błony biologiczne
białek enzymatycznych lizosomów
W rybosomach następuje przetłumaczenie języka nukleotydów na język aminokwasów – podczas translacji.
Rybosomy wolne: synteza białek wytwarzanych na potrzeby komórki. Następnie białka te przemieszczają się do wnętrza mitochondriów, jądra komórkowego oraz plastydów.
Wolne rybosomy w matrix mitochondrium: synteza białek biorących udział w oddychaniu komórkowym, np. enzymy łańcucha oddechowego.
Wolne rybosomy w stromie chloroplastów: synteza białek biorących udział w fotosyntezie.
Rodzaje rybosomów: 70S, 80S oraz stała sedymentacji
Stała sedymentacji czyli wielkość S obrazuje rozmiar rybosomów. Wartości S nie sumują się.
Rybosomy prokariotyczne mają wielkość 70S.
Rybosomy eukariotyczne mają wielkość 80S, a w mitochondriach i chloroplastach są takie same jak u bakterii.
Współczynnik sedymentacji określa również szybkość opadania cząsteczek w roztworze podczas wirowania. Współczynnik ten wyrażany jest w Svedbergach (S).
Występowanie rybosomu
Rybosomy są luźno rozproszone w cytoplazmie komórki (80S)
Związane są z błonami siateczki wewnątrzplazmatyczną szorstką (80S)
Zewnętrzna błona jądra komórkowego.
Występują również w plastydach i mitochondriach (70S).
Rybosomy w trakcie biosyntezy białka.
Rybosomy w których zachodzi biosynteza białka są złożone.
Podjednostki nieczynnych rybosomów występują oddzielnie.
Źródła:
1. Fuerst J.: Biologia. Vademecum liceum, technikum. Wydawnictwo GREG, Kraków 2008.
2. Fuerst J., Jakubowska A., Król I.: Tablice. Biologia. Chemia. Wydawnictwo „GREG”, Kraków 2018.
3. Holeczek J., Januszewska-Hasiec B., Kobyłecka J., Stawarz J., Stencel. J.: Teraz Matura 2019. Biologia Tuż przed Egzaminem. Nowa Era, Wydanie II, Warszawa 2017.
4. Holeczek J., Januszewska-Hasiec B., Kobyłecka J., Stawarz J., Stencel R.: Teraz Matura. Biologia Vademecum, Nowa Era, Warszawa 2015.
5. Mikołajczyk M., Zygmunt J.: Vademecum Maturzysty Biologia. Najlepsze wydanie na rok 2018, Wydawnictwo Greg, Kraków 2017.
6. Pyłka Gutowska E.: Vademecum Maturzysty Biologia, Wyd. „Oświata”, Warszawa 2002.
Zobacz również:
>>> Budowa, funkcje oraz występowanie JĄDRA KOMÓRKOWEGO.
>>> ATP adenozynotrójfosforan – nośnik energii
>>> Sposoby uzyskiwania energii ATP czyli rodzaje fosforylacji: substratowa, fotosyntetyczna, oksydacyjna.
>>> Budowa białek (protein)
>>> Podział białek
>>> Przykłady białek i ich funkcje