Choroby serca w ciąży

Epidemiologia

W krajach rozwiniętych obserwuje się systematyczny wzrost częstości chorób układu krążenia u kobiet w ciąży.
Współistnienie przewlekłej choroby serca i ciąży związane jest ze wzrostem umieralności okołoporodowej matek dziesięciokrotnie oraz umieralności okołoporodowej noworodków o 25%.

Najczęstsze choroby wikłające ciążę to:

  • wady serca
  • nadciśnienie tętnicze
  • zaburzenia rytmu serca
  • kardiomiopatia
  • choroba wieńcowa i zawał mięśnia sercowego
  • zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia

Klasyfikacja wydolności układu krążenia wg NYHA:

I stopień – brak objawów chorobowych w spoczynku i w czasie wysiłku
II stopień – niewielkie ograniczenie aktywności przy umiarkowanym wysiłku
III stopień – dolegliwości pojawiają się już przy niewielkim wysiłku
IV stopień – dolegliwości występują już w spoczynku
 
I i II stopień – ciąża przebiega zwykle bez powikłań
III stopień – rokowania dobre pod warunkiem prowadzenia odpowiedniej terapii
IV stopień – bezwzględne przeciwwskazania do zajścia w ciążę

W czasie ciąży pojawiają się adaptacyjne zmiany fizjologiczne sugerujące chorobę serca:

  • obrzęki
  • omdlenia
  • zaburzenia rytmu serca
Pojawienie się wyżej wymienionych objawów musi być zdiagnozowane, gdyż może być to pierwszy sygnał choroby serca!
 
Obecność szmeru  rozkurczowego nigdy nie jest fizjologicznym objawem ciąży!

Proponowany zakres badań w przypadku podejrzenia choroby serca :

  • badanie EKG
  • badanie echokardiograficzne
  • 24 godzinne monitorowanie metodą Holtera

Ryzyko zgonu okołoporodowego u ciężarnych z chorobami serca:

Wynosi 25-50% w:
  • nadciśnieniu płucnym z wysokim naczyniowym oporem  płucnym
  • zastoinowej niewydolności krążenia
  • powikłanej koorktacji aorty
  • zespół Marfana z poszerzeniem zastawki lub poszerzeniem  pnia  aorty
Ryzyko 5-15 % w:
  • stenozie mitralnej z migotaniem przedsionków
  • sztucznej zastawce
  • stenozie aortalnej
  • niepowikłanej  koarktacji aorty
  • nieskorygowanej tetralogii Fallota
  • zawale serca
  • zespole Marfana z prawidłową aortą
Ryzyko <1%:
  • ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej
  • ubytek w przegrodzie między komorowej
  • przetrwałym przewodzie tętniczym
  • zastawce biologicznej
  • choroba zatoki trójdzielnej
  • niewielkim zwężeniu zastawkowym – umiarkowanej niewydolności zastawkowej z prawidłową wielkością jam serca i prawidłowym ciśnieniem tętniczym

Przeciwwskazania kardiologiczne do zajścia w ciążę:

  • ciężkie nadciśnienia płucne z dysfunkcją  prawej komory niezależnie od przyczyny
  • zespół Eisenmengera
  • zespół Marfana z niedomykalnością zastawki lub poszerzeniem pnia aorty
  • zastoinowa niewydolność krążenia

Ogólne zalecenia dotyczące prowadzenia ciąży u kobiety z przewlekłą chorobą serca:

  • dokładne badanie pacjentki  z ustaleniem diagnostyki choroby serca, oceną ciężkości schorzenia i stanu czynnościowego układu sercowo – naczyniowego
  • stały nadzór i współpraca z kardiologiem
  • ograniczenie obciążenia serca – unikanie nadmiernego wysiłku, gorąca i wilgotności, odpoczynek
  • unikanie nadmiernego przyrostu masy ciała ;odpowiednia dieta  oraz   w razie potrzeby ograniczenie podaży soli
  • leczenie infekcji, nadczynności tarczycy, niedokrwistości, gorączki
  • leczenie zaburzeń rytmu serca
  • u pacjentek ze wskazaniami – zastosowanie leku przeciwzakrzepowego
  • leczenie niewydolności  krążenia oraz stanów sprzyjających jej wystąpieniu
  • monitorowanie czynności serca w czasie porodu i wczesnego połogu
  • wdrożenie profilaktyki antybiotykowej celem zapobieżenia infekcyjnemu zapaleniu wsierdzia

Postępowanie przedporodowe:

  • Ciężarne w klasie I i II wg NYHA – wizyty kontrolne co 2 tygodnie w I i II trymestrze ciąży, co tydzień w III trymestrze.
  • Ciężarne w III klasie wg NYHA – wizyty kontrolne co tydzień  (w czasie każdej wizyty: ocena RR, amplitudy tętna, przyrostu masy ciała);
  • Tętno powyżej 100 ud./minutę i/lub szybki, nieoczekiwany przyrost masy ciała może poprzedzać wystąpienie niewydolności krążenia;
  • Dokładna ocena wszystkich potencjalnych źródeł infekcji (kontrolne posiewy moczu oraz konsultacje i leczenie stomatologiczne ;rozważenie przyczyn każdego epizodu gorączki;
  • Ciężarne w IV klasie – hospitalizacja ciągła;
  • U ciężarnych z wrodzoną wadą serca występuje wzrost ryzyka wady wrodzonej serca u płodu – konieczne zatem jest badanie echokardiograficzne u płodu między 18 a 20 tygodniem ciąży.

Ukończenie ciąży u kobiet z chorobami serca:

  • idealny poród dla tej grupy pacjentek: krótki i niebolesny
  • sposób ukończenia ciąży zależy w zdecydowanej większości przypadków od wskazań położniczych

Zasady postępowania okołoporodowego:

  • Unikanie przedłużonego porodu;
  • Indukcja porodu (gdy szyjka macicy jest przygotowana do porodu);
  • Utrzymanie wydolnego układu krążenia u rodzącej; zakres monitorowania uzależniony od schorzenia podstawowego;
  • Unikanie niepożądanej rekcji układu krążenia na ból: wskazane znieczulenie zewnątrzoponowe;
  • Skrócenie II okresu porodu: unikanie długotrwałego nieefektywnego parcia;
  • Prowadzenie profilaktyki  bakteryjnego zapalenia wsierdzia;
  • Zapobieganie nadmiernej utracie krwi: aktywne prowadzenie III okresu porodu, właściwa teoria płynami;
  • We wczesnym  połogu: ścisła kontrola diurezy, w razie potrzeby stosowanie leków moczopędnych.

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.