Podział i funkcje układu nerwowego
Płaty mózgu i ich ośrodki (tabela i rycina)
Rodzaje i podział włókien/komórek nerwowych pod względem budowy i funkcji
Podział receptorów ze względu na pochodzenie i rodzaj bodźca
Autonomiczny układ nerwowy: organizacja czynnościowa części współczulnej i przywspółczulnej.
Porównanie funkcjonowania układów: nerwowego i hormonalnego. Przykłady współpracy obu układów.
Lokalizacja gruczołów dokrewnych (przysadki mózgowej, szyszynki, tarczycy, przytarczycy, grasicy, nadnerczy, trzustki, nadnerczy)
Procesy zachodzące w komórce nerwowej (neuronie) wymagające zużycia energii
Hormony – podstawowe informacje: pojęcie, znaczenie oraz ich działanie
Funkcje i hormony podwzgórza
Hormony tkankowe – działanie oraz miejsca ich wydzielania
Lokalizacja gruczołów dokrewnych (przysadki mózgowej, szyszynki, tarczycy, przytarczycy, grasicy, nadnerczy, trzustki, nadnerczy)
Porównanie funkcjonowania układów: nerwowego i hormonalnego. Przykłady współpracy obu układów.
Jak układ odpornościowy reaguje na wniknięcie drobnoustrojów? Etapy odpowiedzi odpornościowej humoralnej.
Budowa i funkcje układu limfatycznego. Narządy i naczynia limfatyczne. Krążenie limfy.
Przykłady swoistej (nabytej) i nieswoistej (wrodzonej) reakcji obronnej organizmu na drobnoustroje chorobotwórcze
Różnice między szczepionką a surowicą
Hormony tkankowe – działanie oraz miejsca ich wydzielania
Wątroba – największy gruczoł organizmu człowieka: budowa oraz funkcje
Rodzaje trawienia: trawienie zewnątrzkomórkowe i wewnątrzkomórkowe
Hormony tkankowe – działanie oraz miejsca ich wydzielania
Podział zwierząt ze względu na sposób odżywiania
Lokalizacja gruczołów dokrewnych (przysadki mózgowej, szyszynki, tarczycy, przytarczycy, grasicy, nadnerczy, trzustki, nadnerczy)
Regulacja wydzielania enzymów przez organizm
Porównanie cech 5 królestw (bakterii, protistów, roślin, grzybów, zwierząt) pod względem budowy, odżywiania i oddychania
Porównanie procesów powstawania gamet: komórki jajowej i plemnika
Żeńskie cechy płciowe: pierwszorzędowe, drugorzędowe oraz trzeciorzędowe
Męskie cechy płciowe: pierwszorzędowe, drugorzędowe oraz trzeciorzędowe
Listki zarodkowe u ssaków: ektoderma, endoderma, mezoderma
Pojęcia związane z rozmnażaniem roślin i zwierząt
Lokalizacja gruczołów dokrewnych (przysadki mózgowej, szyszynki, tarczycy, przytarczycy, grasicy, nadnerczy, trzustki, nadnerczy)
Budowa cząsteczki DNA – kwasu deoksyrybonukleinowego
Cechy kodu genetycznego (DNA)
Upakowanie DNA w jądrze komórkowym
Kariotyp – pojęcie oraz charakterystyka
Budowa genu: sekwencje kodujące i niekodujące oraz rodzaje genów (geny ciągłe i nieciągłe, eksony i introny)
Replikacja DNA (3)
Rodzaje RNA
TRANSKRYPCJA – proces powstawania RNA
Translacja oraz modyfikacje potranslacyjne białek (2)
Ekspresja genów – procesy prowadzące do odczytania informacji genetycznej
Rybozymy i deoksyrybozymy
Przyczyny i czynniki powstawania mutacji
Rodzaje mutacji
Mutacje genowe: substytucja, delecja, insercja. Skutki mutacji genowych na poziomie komórkowym.
Rodzaje zmienności organizmów: zmienność środowiskowa, zmienność rekombinacyjna oraz zmienność mutacyjna
Zmienność genetyczna u bakterii: koniugacja, transdukcja oraz transformacja
Zmienność genetyczna – dziedziczna. Rodzaje rekombinacji: homologiczna, umiejscowiona oraz niehomologiczna.
Inżynieria genetyczna (3)
Korzyści wynikające z poznania genomu człowieka
Biomy wodne: słodkowodne, morskie oraz estuaria
Przyczyny i skutki eutrofizacji wód. Sposoby ochrony wody przed zanieczyszczeniami.
Kwaśne deszcze – sposób powstawania, przyczyny oraz skutki
Dziura ozonowa – pojęcie ozonu, dziury ozonowej oraz warstw atmosfery. Przyczyny oraz skutki dziury ozonowej
W jaki sposób powstaje smog? Rodzaje smogu: smog kwaśny i smog fotochemiczny
Zastosowanie Biotechnologii klasycznej.
Reguły opisujące tolerancję ekologiczną. Prawo minimum Liebiga, Prawo tolerancji ekologicznej Shelforda, Zasada współdziałania czynników.
Cechy określające umiejscowienie populacji człowieka w łańcuchach pokarmowych
Budowa i funkcje CHLOROPLASTU
Budowa i funkcje CHLOROFILU
Fotosynteza (18)
Tkanki stałe: tkanki okrywające, miękiszowe, wzmacniające oraz przewodzące
Rodzaje i funkcje tkanek miękiszowych (miękisz asymilacyjny, miękisz spichrzowy, miękisz wodonośny, miękisz powietrzny)
Ruch cytozolu w komórce roślinnej
Połączenia międzykomórkowe u roślin: plazmodesmy i blaszka środkowa
Funkcje wakuoli w komórkach roślinnych
Budowa i funkcje wytworów epidermy: aparaty szparkowe, włoski, kolce
Tkanki okrywające pierwotne – skórka pędu (epiderma) oraz skórka korzenia (ryzoderma)
Ściana komórkowa u roślin (pierwotna i wtórna)
Wtórne zmiany ściany komórkowej. Budowa ściany komórkowej roślin.
Modyfikacje ścian komórkowych: adkrustacja, inkrustacja, kutynizacja
Budowa, funkcje oraz występowanie PLASTYDÓW (chloroplastów, leukoplastów, chromoplastów, proplastydów)
Zapylenie roślin. Przystosowanie kwiatów do zapylenia. Rodzaje zapyleń. Mechanizmy chroniące przed samozapyleniem.
Rodzaje i fazy kiełkowania nasion
Cechy roślin nasiennych, które umożliwiły przystosowanie się do środowiska lądowego. Przemiana roślin zarodnikowych w rośliny nasienne.
Budowa i funkcje korzeni. Korzenie spichrzowe, asymilacyjne, powietrzne podporowe i inne.
Budowa i funkcje paprotników
Zmiany w komórkach szparkowych w ciągu dnia i nocy
Barwniki fotosyntetyczne u roślin (i bakterii)
Fotosynteza jako najważniejszy proces biologiczny na Ziemii. Znaczenie fotosyntezy dla środowiska i organizmów żywych
Porównanie roślin nagonasiennych i okrytonasiennych.
Budowa nasienia roślin nagozalążkowych i funkcje poszczególnych elementów (zarodka, łupiny nasiennej oraz bielma)
Budowa i funkcje liścia
Modyfikacje budowy i funkcji liści
Pojęcia związane z rozmnażaniem roślin i zwierząt
Komórki prokariotyczne i eukariotyczne – opis budowy
Porównanie cech 5 królestw (bakterii, protistów, roślin, grzybów, zwierząt) pod względem budowy, odżywiania i oddychania
Porównanie 3 głównych cech komórki bakteryjnej, zwierzęcej, roślinnej i grzyba
Porównanie cech 5 królestw (bakterii, protistów, roślin, grzybów, zwierząt) pod względem budowy, odżywiania i oddychania
Porównanie 3 głównych cech komórki bakteryjnej, zwierzęcej, roślinnej i grzyba
Sposoby odżywiania się organizmów: odżywianie samożywne i cudzożywne. Porównanie autotrofów i heterotrofów.
Podział zwierząt ze względu na sposób odżywiania