Dyfuzja
Dyfuzja jest to przemieszczenie się cząsteczek rozpuszczonej substancji (np. cukru) od stężenie większego do mniejszego. Celem dyfuzji jest wyrównanie stężeń w komórce.
Dyfuzja jest przykładem transportu biernego gdyż jest zgodny z gradientem stężeń.
Osmoza
Osmoza jest specyficznym typem dyfuzji cząsteczek wody przez błonę półprzepuszczalną (błony komórkowej). Rozdziela roztwory o różnych stężeniach. Kierunek przepływu odbywa się od mniejszego stężenia do większego.
Transport substancji przez półprzepuszczalną błonę komórkową (białkowo-lipidową) odbywa się selektywnie. Jedne substancje przemieszczają się łatwiej, tj. woda, drugie trudniej (cząsteczki cukru).
Rodzaje transportu cząsteczek przez błonę komórkową (półprzepuszczalną)
1. Transport bierny
dyfuzja prosta
dyfuzja wspomagana (ułatwiona)
2. Transport czynny (aktywny)
Dyfuzja prosta
Zachodzi zgodnie z gradientem stężeń – czyli cząsteczki przepływają od stężenia większego do mniejszego – aż do wyrównania stężeń.
Dyfuzja wspomagana (ułatwiona)
Odbywa się zgodnie z gradientem stężeń, lecz jest to transport substancji wspomagany przez przenośnik.
Transport aktywny (czynny)
Transport substancji odbywa się wbrew gradientowi stężeń – czyli stężenia mniejszego do większego. Wymaga nakładu energii dostarczonej przez ATP. W transporcie aktywnym biorą udział nośniki białkowe, które przenoszą cząsteczki różnych substancji.
Zobacz również:
>>> W jaki sposób różne substancje przemieszczają się do komórek? Rodzaje transportu przez błonę komórkową: dyfuzja, osmoza, transport bierny i czynny.
>>> Przenikanie wody przez komórkę. Rodzaje roztworów: hipertoniczny, hipotoniczny, izotoniczny.
>>> Rodzaje inhibicji (nieodwracalna, odwracalna, kompetycyjna, niekompetycyjna).
>>> Porównanie wydajności energetycznej oddychania tlenowego, beztlenowego oraz fermentacji.