Inhibitor i aktywator - czym są?
Inhibitor – substancja prowadząca do obniżenia aktywności enzymu.
Aktywator – substancja prowadząca do podwyższenia aktywności enzymu.
Funkcje inhibitorów (substancji hamujących)
Inhibitory zmieniają strukturę przestrzenną centrum aktywnego, uniemożliwiając wiązanie substratów. Prowadzi to do zahamowania reakcji enzymatycznej.
Do inhibitorów należą:
Związki o podobnej budowie do substratów
Związki te dzięki podobieństwu w budowie, zajmują miejsce substratu w centrum aktywnym. Wówczas enzym nie może przyłączyć substratu i katalizować reakcji.
Jony metali ciężkich
Jony metali ciężkich wiążą się łatwo i w sposób nieodwracalny ze wszystkimi białkami. Prowadzi to do zmiany kształtu białek – powodując ich denaturację.
Należą do nich, m.in. jony rtęci, srebra, miedzi, ołowiu.
Niektóre metabolity (produkty reakcji enzymatycznych)
W sposób odwracalny obniżają aktywność enzymu. Hamowaniem aktywności enzymu przez produkty katalizowanych przez nie reakcji nazywa się ujemnym sprzężeniem zwrotnym. Ujemne sprzężenie zwrotne jest jednym z głównych mechanizmów szlaków metabolicznych.
Funkcje aktywatorów (substancji aktywujących)
Aktywatory prowadzą do zmiany struktury przestrzennej centrum aktywnego, ułatwiając wiązanie substratów. W efekcie powodują przyspieszenie reakcji enzymatycznych.
Aktywatory mogą się łączyć z enzymami:
w centrum aktywnym enzymu
lub poza nim tzw. aktywacja allosteryczna
Przykłady aktywatorów:
jony metali, m.in. jony wapnia, magnezu, cynku
aniony współdziałające z białkami, np. Cl–
białka
drobnocząsteczkowe związki organiczne