Kamica fosforanowa: przyczyny powstawania, produkty zalecane i przeciwwskazane.

Kamica nerkowa - co to jest? Jak powstaje?

Kamica nerkowa polega na odkładaniu oraz wytrącaniu się w drogach moczowych nierozpuszczalnych złogów substancji chemicznych – stanowiący prawidłowy lub patologiczny składnik moczu. Gromadzące się substancje chemiczne budują tzw. kamienie, które zalegając w drogach moczowych upośledzają funkcje nerek.

Postacie kamic nerkowych ze względu na skład budulcowy kamieni:

  • Szczawianowa
  • Fosforanowa:
    • Fosforanowo- wapniowa
    • Fosforanowo- magnezowo- amonowa (struwitowa)
  • Moczanowa
  • Cystynowa 
  • Wapniowa
  • Ksantynowa

Przyczyny powstawania kamic nerkowych:

  • wysokie stężenie w moczu: wapnia, fosforanów, szczawianów, kwasu moczowego, cystyny
  • zbyt mała ilość płynów w diecie lub nadmierna ich utrata
  • bardzo duża podaż witaminy C, niedobory witaminy B6
  • niedobór magnezu, cytrynianów, który ogranicza krystalizację składników moczu
  • przewlekłe zakażenia układu moczowego i leki
  • wysokie lub zbyt niskie stężenie jonów wodorowych (pH) w moczu, zmniejszające rozpuszczalność niektórych składników moczu
  • uwarunkowania genetyczne

Ogólne zalecenia dietetyczne dla wszystkich typów kamic nerkowych

1.  Wybór właściwej diety zależy od rodzaju kamieni i kryształków obecnych w moczu. Z pożywienia należy wykluczyć pokarmy obfitujące w substancje tworzące złogi w drogach moczowych oraz należy:
• ograniczyć spożycie soli kuchennej oraz wszystkich przetworów z dodatkiem soli (kiszonki, konserwy)
• ograniczyć spożycie koncentratów spożywczych i przypraw do zup i potraw z glutaminianem
sodu
(zupy w proszku, rosoły w kostce, sosy w proszku)

• ograniczyć przyprawy ostre i pikantne.
2.  W każdym przypadku kamicy nerkowej należy przyjmować większe ilości płynów, aby ilość oddawanego moczu wynosiła ok. 2 litrów na dobę. Mogą być to zwykłe napoje (z wyjątkiem zabronionych w danym typie kamicy), jak również woda stołowa, wody mineralne tj.: „Jana”, „Marysieńka”, napar z brzozy, melisy, słaba herbata. Należy podawać płyny przed snem, ponieważ rozcieńczają mocz w godzinach nocnych.
3.  Należy zapobiegać zastojowi moczu przez jego częste oddawanie.
4.  W kamicy moczanowej należy dążyć do obniżenia kwaśności moczu, spożywając pokarmy alkalizujące ( produkty mleczne, marchew, sałata, buraki, ziemniaki, seler, orzechy, kalafior, rzodkiewki ). Jeżeli w moczu znajdują się kryształy fosforanu amonowo-magnezowego lub szczawianów, należy spożywać pokarmy zakwaszające ( jaja, drób, ryby, mięso, produkty zbożowe, sery, śliwki, borówki, żurawiny, rodzynki – ze względu na zawartość kwasu benzoesowego).

5.  Alkohol jest zabroniony.

Kamica fosforanowa

Kamica fosforanowa powstaje przy zasadowym odczynie moczu. Może to wynikać z zakażenia bakteriami rozkładającymi mocznik na amoniak i dwutlenek węgla.

Wskazania w diecie fosforanowej

Należy zwiększyć spożycie magnezu (zawartym w kaszach gruboziarnistych np. w kaszy gryczanej, orzechach włoskich, w bananach, warzywach liściastych), fosforanów i cytrynianów. Wskazane jest również zwiększenie ilości podanych płynów.
 
Wskazane produkty:
  • pokarmy zakwaszające tj.: mięso, ryby, wędliny, pieczywo, makarony
  • produkty zbożowe z pełnego ziarna (pieczywo razowe, gruboziarniste kasze, płatki owsiane, jęczmienne)
  • masło
  • sery
  • owoce cytrusowe, soki owocowe

Bezwględne przeciwwskazania w diecie szczawianowej

Z jadłospisu należy wykluczyć:
  • szpinak
  • szczaw
  • rabarbar
  • boćwina
  • nasiona roślin strączkowych
  • mocna herbata, kawa naturalna
  • czekolada, kakao
  • konserwy
  • koncentraty zup, sosów
  • ostre przyprawy
  • przyprawy z glutaminianem sodu
  • alkaliczne wody mineralne

W razie współistnienia osadów z soli wapnia (kamica fosforanowo-wapniowa) dodatkowo należy ograniczyć spożywanie:

  • jaja
  • mleko
  • sery twarogowe i podpuszczkowe
  • rośliny strączkowe
  • konserwy rybne

Szczególną odmianą kamicy fosforanowej jest tzw. kamica struwitowa. W diecie stosowanej w kamicy fosforanowo-magnezowo-wapniowej należy ograniczyć spożywanie:

fosforanów, których źródłem są:
  • sery dojrzewające
  • topione
  • mleko
  • żółtko jaja
  • mięso i przetwory
  • podroby
  • ryby
  • konserwy
  • produkty zbożowe gruboziarniste
  • suche nasiona roślin strączkowych
  • kakao, czekolada
  • orzechy

Jeśli w moczu jest niskie stężenie cytrynianów i magnezu zwiększyć należy spożycie soków i owoców cytrusowych oraz warzyw bogatych w magnez (kukurydza).
Źródła:
1.  Gajewski P. (red.): Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna, Kraków 2013.
2.  Maruszak J., Sądowska S.: Wielka Encyklopedia Zdrowia od A do Z. Wydawnictwo Literat, Toruń 2010.
3.  https://pl.freepik.com/premium-zdjecie/bol-w-nerkach-kobiety-trzymajace-rece-za-plecami_3789191.htm#page=2&query=nerki&position=0

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.