Kamica nerkowa - co to jest? Jak powstaje?
Kamica nerkowa polega na odkładaniu oraz wytrącaniu się w drogach moczowych nierozpuszczalnych złogów substancji chemicznych – stanowiący prawidłowy lub patologiczny składnik moczu. Gromadzące się substancje chemiczne budują tzw. kamienie, które zalegając w drogach moczowych upośledzają funkcje nerek.

Postacie kamic nerkowych ze względu na skład budulcowy kamieni:
- Szczawianowa
- Fosforanowa:
- Fosforanowo- wapniowa
- Fosforanowo- magnezowo- amonowa (struwitowa)
- Moczanowa
- Cystynowa
- Wapniowa
- Ksantynowa
Przyczyny powstawania kamic nerkowych:
- wysokie stężenie w moczu: wapnia, fosforanów, szczawianów, kwasu moczowego, cystyny
- zbyt mała ilość płynów w diecie lub nadmierna ich utrata
- bardzo duża podaż witaminy C, niedobory witaminy B6
- niedobór magnezu, cytrynianów, który ogranicza krystalizację składników moczu
- przewlekłe zakażenia układu moczowego i leki
- wysokie lub zbyt niskie stężenie jonów wodorowych (pH) w moczu, zmniejszające rozpuszczalność niektórych składników moczu
- uwarunkowania genetyczne
Ogólne zalecenia dietetyczne dla wszystkich typów kamic nerkowych
1. Wybór właściwej diety zależy od rodzaju kamieni i kryształków obecnych w moczu. Z pożywienia należy wykluczyć pokarmy obfitujące w substancje tworzące złogi w drogach moczowych oraz należy:
• ograniczyć spożycie soli kuchennej oraz wszystkich przetworów z dodatkiem soli (kiszonki, konserwy)
• ograniczyć spożycie koncentratów spożywczych i przypraw do zup i potraw z glutaminianem
sodu (zupy w proszku, rosoły w kostce, sosy w proszku)
• ograniczyć przyprawy ostre i pikantne.
2. W każdym przypadku kamicy nerkowej należy przyjmować większe ilości płynów, aby ilość oddawanego moczu wynosiła ok. 2 litrów na dobę. Mogą być to zwykłe napoje (z wyjątkiem zabronionych w danym typie kamicy), jak również woda stołowa, wody mineralne tj.: „Jana”, „Marysieńka”, napar z brzozy, melisy, słaba herbata. Należy podawać płyny przed snem, ponieważ rozcieńczają mocz w godzinach nocnych.
3. Należy zapobiegać zastojowi moczu przez jego częste oddawanie.
4. W kamicy moczanowej należy dążyć do obniżenia kwaśności moczu, spożywając pokarmy alkalizujące ( produkty mleczne, marchew, sałata, buraki, ziemniaki, seler, orzechy, kalafior, rzodkiewki ). Jeżeli w moczu znajdują się kryształy fosforanu amonowo-magnezowego lub szczawianów, należy spożywać pokarmy zakwaszające ( jaja, drób, ryby, mięso, produkty zbożowe, sery, śliwki, borówki, żurawiny, rodzynki – ze względu na zawartość kwasu benzoesowego).
5. Alkohol jest zabroniony.
Kamica fosforanowa
Kamica fosforanowa powstaje przy zasadowym odczynie moczu. Może to wynikać z zakażenia bakteriami rozkładającymi mocznik na amoniak i dwutlenek węgla.
Wskazania w diecie fosforanowej
Należy zwiększyć spożycie magnezu (zawartym w kaszach gruboziarnistych np. w kaszy gryczanej, orzechach włoskich, w bananach, warzywach liściastych), fosforanów i cytrynianów. Wskazane jest również zwiększenie ilości podanych płynów.
Wskazane produkty:
pokarmy zakwaszające tj.: mięso, ryby, wędliny, pieczywo, makarony
produkty zbożowe z pełnego ziarna (pieczywo razowe, gruboziarniste kasze, płatki owsiane, jęczmienne)
masło
sery
owoce cytrusowe, soki owocowe
Bezwględne przeciwwskazania w diecie szczawianowej
Z jadłospisu należy wykluczyć:
szpinak
szczaw
rabarbar
boćwina
nasiona roślin strączkowych
mocna herbata, kawa naturalna
czekolada, kakao
konserwy
koncentraty zup, sosów
ostre przyprawy
przyprawy z glutaminianem sodu
alkaliczne wody mineralne
W razie współistnienia osadów z soli wapnia (kamica fosforanowo-wapniowa) dodatkowo należy ograniczyć spożywanie:
jaja
mleko
sery twarogowe i podpuszczkowe
rośliny strączkowe
konserwy rybne
Szczególną odmianą kamicy fosforanowej jest tzw. kamica struwitowa. W diecie stosowanej w kamicy fosforanowo-magnezowo-wapniowej należy ograniczyć spożywanie:
fosforanów, których źródłem są:
sery dojrzewające
topione
mleko
żółtko jaja
mięso i przetwory
podroby
ryby
konserwy
produkty zbożowe gruboziarniste
suche nasiona roślin strączkowych
kakao, czekolada
orzechy
Jeśli w moczu jest niskie stężenie cytrynianów i magnezu zwiększyć należy spożycie soków i owoców cytrusowych oraz warzyw bogatych w magnez (kukurydza).
Źródła:
1. Gajewski P. (red.): Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna, Kraków 2013.
2. Maruszak J., Sądowska S.: Wielka Encyklopedia Zdrowia od A do Z. Wydawnictwo Literat, Toruń 2010.
3. https://pl.freepik.com/premium-zdjecie/bol-w-nerkach-kobiety-trzymajace-rece-za-plecami_3789191.htm#page=2&query=nerki&position=0
Zobacz również:
>>> Kamica wapniowa: przyczyny powstawania, produkty zalecane i przeciwwskazane.
>>> Kamica szczawianowa: przyczyny powstawania, produkty zalecane i przeciwwskazane.
>>> Kamica moczanowa: przyczyny powstawania, produkty zalecane i przeciwwskazane.
>>> Choroby cywilizacyjne to choroby z wyboru? Jak uchronić się przed chorobami cywilizacyjnymi?
>>> Anemia – niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza. Przyczyny, objawy, leczenie.
>>> Niedotlenienie tkanek w przebiegu niedokrwistości. Objawy, przyczyny, leczenie.
>>> Największe problemy chorych na depresję. Jak rozpoznać depresję? Ankiety służące do oceny jakości życia i zdrowia.