Kamica nerkowa - co to jest? Jak powstaje?
Kamica nerkowa polega na odkładaniu oraz wytrącaniu się w drogach moczowych nierozpuszczalnych złogów substancji chemicznych – stanowiący prawidłowy lub patologiczny składnik moczu. Gromadzące się substancje chemiczne budują tzw. kamienie, które zalegając w drogach moczowych upośledzają funkcje nerek.

Postacie kamic nerkowych ze względu na skład budulcowy kamieni:
- Szczawianowa
- Fosforanowa:
- Fosforanowo- wapniowa
- Fosforanowo- magnezowo- amonowa (struwitowa)
- Moczanowa
- Cystynowa
- Wapniowa
- Ksantynowa
Przyczyny powstawania kamic nerkowych:
- wysokie stężenie w moczu: wapnia, fosforanów, szczawianów, kwasu moczowego, cystyny
- zbyt mała ilość płynów w diecie lub nadmierna ich utrata
- bardzo duża podaż witaminy C, niedobory witaminy B6
- niedobór magnezu, cytrynianów, który ogranicza krystalizację składników moczu
- przewlekłe zakażenia układu moczowego i leki
- wysokie lub zbyt niskie stężenie jonów wodorowych (pH) w moczu, zmniejszające rozpuszczalność niektórych składników moczu
- uwarunkowania genetyczne
Ogólne zalecenia dietetyczne dla wszystkich typów kamic nerkowych
1. Wybór właściwej diety zależy od rodzaju kamieni i kryształków obecnych w moczu. Z pożywienia należy wykluczyć pokarmy obfitujące w substancje tworzące złogi w drogach moczowych oraz należy:
• ograniczyć spożycie soli kuchennej oraz wszystkich przetworów z dodatkiem soli (kiszonki, konserwy)
• ograniczyć spożycie koncentratów spożywczych i przypraw do zup i potraw z glutaminianem
sodu (zupy w proszku, rosoły w kostce, sosy w proszku)
• ograniczyć przyprawy ostre i pikantne.
2. W każdym przypadku kamicy nerkowej należy przyjmować większe ilości płynów, aby ilość oddawanego moczu wynosiła ok. 2 litrów na dobę. Mogą być to zwykłe napoje (z wyjątkiem zabronionych w danym typie kamicy), jak również woda stołowa, wody mineralne tj.: „Jana”, „Marysieńka”, napar z brzozy, melisy, słaba herbata. Należy podawać płyny przed snem, ponieważ rozcieńczają mocz w godzinach nocnych.
3. Należy zapobiegać zastojowi moczu przez jego częste oddawanie.
4. W kamicy moczanowej należy dążyć do obniżenia kwaśności moczu, spożywając pokarmy alkalizujące ( produkty mleczne, marchew, sałata, buraki, ziemniaki, seler, orzechy, kalafior, rzodkiewki ). Jeżeli w moczu znajdują się kryształy fosforanu amonowo-magnezowego lub szczawianów, należy spożywać pokarmy zakwaszające ( jaja, drób, ryby, mięso, produkty zbożowe, sery, śliwki, borówki, żurawiny, rodzynki – ze względu na zawartość kwasu benzoesowego).
5. Alkohol jest zabroniony.
Kamica wapniowa - dieta z ograniczeniem wapnia
Kamica wapniowa polega na odkładaniu się w drogach moczowych soli wapnia. Należy zmniejszyć spożycie potraw zawierających większe ilości wapnia, a więc głównie nabiału.
Czysta postać kamicy wapniowej występuje jednak rzadko i nie ma specjalnego znaczenia klinicznego.
Częściej występują mieszane formy kamicy wapniowej:
kamica moczanowo-wapniowa
kamica szczawianowo-wapniowa
kamica fosforanowo-wapniowa
Leczenie i dieta w kamicy wapniowej polega na dodatkowym ograniczeniu produktów zawierających w swym składzie wapń.
Przeciwwskazania w kamicy nerkowej
W kamicy nerkowej należy zmniejszyć podaż mleka i przetworów mlecznych. Jest ono przeciwwskazane, szczególnie przy kamicy wapniowej przebiegającej z hiperkalciurią absorpcyjną, tzn. polegającą na zwiększeniu wzrostu stężenia jonów wapniowych w moczu spowodowane zwiększonym wchłanianiem tego składnika w jelitach.
Nie pomoże ono jednak, a nawet może zaszkodzić w wypadkach, gdy kamica wapniowa spowodowana jest nadmiernym wydalaniem wapnia przez nerki (defekt nerkowy) lub wzmożonym wypłukiwaniem wapnia z kości, jak dzieje się w osteoporozie lub nadczynności przytarczyc.
W leczeniu kamicy wapniowej stwierdzono również dobry wpływ ograniczenia podaży produktów spożywczych zawierających szczawiany.
Należy ograniczyć spożywanie:
borówek
winogron
roślin strączkowych
szpinaku
rabarbaru
agrestu
rodzynek
śliwek
goździków
kakao
szczawiu
fasoli
pomidorów
brukselki
pomarańczy
ananasa
truskawek
Źródła:
1. Gajewski P. (red.): Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna, Kraków 2013.
2. Maruszak J., Sądowska S.: Wielka Encyklopedia Zdrowia od A do Z. Wydawnictwo Literat, Toruń 2010.
3. https://pl.freepik.com/premium-zdjecie/piekna-mloda-kobieta-czuje-silny-bol-kregoslupa-problemy-zdrowotne_5193838.htm#page=1&query=nerki&position=2
Zobacz również:
>>> Kamica fosforanowa: przyczyny powstawania, produkty zalecane i przeciwwskazane.
>>> Kamica wapniowa: przyczyny powstawania, produkty zalecane i przeciwwskazane.
>>> Kamica szczawianowa: przyczyny powstawania, produkty zalecane i przeciwwskazane.
>>> Choroby cywilizacyjne to choroby z wyboru? Jak uchronić się przed chorobami cywilizacyjnymi?
>>> Anemia – niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza. Przyczyny, objawy, leczenie.
>>> Niedotlenienie tkanek w przebiegu niedokrwistości. Objawy, przyczyny, leczenie.
>>> Największe problemy chorych na depresję. Jak rozpoznać depresję? Ankiety służące do oceny jakości życia i zdrowia.