Morfina
Morfina jest najważniejszym związkiem psychoaktywnym wchodzący w skład opium – substancji otrzymywanej z makówek niedojrzałego maku lekarskiego. Pod względem chemicznym morfina jest alkaloidem, czyli związkiem chemicznym pochodzących od roślinnych zawierających azot. Morfina to biały proszek o gorzkim smaku, nie ma zapachu. Jest słabo rozpuszczalna w wodzie.
Pobudza autonomiczny układ nerwowy przywspółczulny. W dużych dawkach alkoidy są toksyczne, jednak w mniejszych mogą mieć działanie lecznicze (np. hamować odruch kaszlu jak kodeina), przeciwbólowe oraz odurzające.
Morfina była bardzo pożądanym lekiem w czasach II wojny światowej dla rannych żołnierzy.
Pochodnymi morfiny są: kodeina, tebanina, heroina i dionina.
Morfina - działanie
silnie przeciwbólowe
odurzające
przeciwkaszlowe
przeciwbiegunkowe
- zmniejszające duszność
depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy
pobudzająco na autonomiczny układ nerwowy przywspółczulny
Morifna - czas działania
doustnie – po 30 minutach;
podskórnie – po 15 minutach; Szczyt działania 45-90 min; Efekt utrzymuje się przez 3-6 godz;
dożylnie – po 2-3 minutach, szczyt działania po ok. 30 minutach;
Morfina - objawy zażycia
silne działanie przeciwbólowe i nasenne
odurzenie, rozluźnienie, czucie błogości i euforii
wyostrzenie zmysłu słuchu i dotyku
silne działanie uspokajające, stłumienie negatywne myśli i emocji, zmniejszenie poczucie lęku, wprowadzenie w stan uspokojenia
zahamowanie odruchu kaszlowego
zwężone źrenice słabo reagujące na światło
spadek ciśnienia tętniczego i tętna
spowolnienie psychoruchowe,
zmniejszone uczucie zmęczenia i głodu
zmniejszenie potrzeb seksualnych
nudności, wymioty
otępienie
bełkotliwa mowa
skurcz mięśni gładkich przede wszystkim zwieraczy (trudność w oddawaniu moczu i stolca)
sen morfinowy, który różni się od normalnego snu zachowaniem wrażliwości na bodźce zewnętrzne, szczególnie na dźwięki.
W miarę wzrastania nałogu, osoba chora coraz bardziej skupia się na zdobyciu pieniędzy na narkotyk. Zaczyna zaniedbywać higienę pracę, bliskie relacje międzyludzkie, higienę osobistą oraz dom. Pozbawiona wszelkich hamulców całą energię przeznacza na zdobycie narkotyku.
Morfina jako lek
Morfina jako lek jest wykorzystywana w leczeniu:
ostrych postaci bólowych w chorobach nowotworowych (najsilniejszy lek przeciwbólowych dla chorych na raka)
pooperacyjnego
świeżego zawału mięśnia sercowego
urazów powypadkowych
Morfina - przeciwskazania:
Bezwzględne:
ostra niewydolność oddechowa
podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe
zatrucie środkami narkotycznymi i atropiną
alergia na lek
karmienie piersią
Względne:
ból spowodowany skurczem mięśni gładkich, np. dróg żółciowych
zabiegi na drogach żółciowych
niewydolność wątroby
niewydolność nerek
nadczynność tarczycy
przewlekłe serce płucne
Objawy przedawkowania
zaburzenie świadomości
słaba reakcja na światło (bardzo silnie zwężone źrenice do wielkości szpilek)
spłycony oddech (zwolnienie oddechów poniżej 10/min.
niewydolność oddechowa prowadząca do sinicy skóry twarzy
nudności i wymioty
spadek ciśnienia tętniczego krwi i temperatury ciała
śpiączka
Objawy odstawienne czyli głód narkotyczny
Morfina stosowana jako narkotyk bardzo szybko uzależnia. Po 1-2 dawkach rozwija się uzależnienie psychiczne. Uzależnienie fizyczne rozwija się po kilku-kilkunastu podaniach. Wówczas nie tylko psychika, lecz również i ciało domaga się coraz większych ilości. W przypadku odstawienia pojawia się tzw. głód narkotyczny – czy szereg objawów abstynencyjnych:
stany lękowe, niepokój
depresja
- irytacja
drżenie mięśni
nasilone pocenie
kichanie
- wyciek z nosa
nudności, wymioty
- bóle brzucha
- bóle stawowe
biegunka
łzawienie oczu
- wypieki na twarzy
W przypadku przyjmowania wcześniej bardzo dużych dawek morfiny może dojść do:
zaburzeń krążenia
zawału mięśnia sercowego
zgonu
Objawy odstawienne utrzymują się do 3 dni. Po ok. 8-10 dniach organizm jest całkowicie odtruty. Po odstawieniu organizm jest bardzo wrażliwy na niewielkie ilości narkotyku. Uzależnienie psychiczne powraca i uzależnieni wracają do nałogu. Jednym ze skutecznych metod walki z nałogiem jest zastosowanie metadonu – mniej szkodliwego zamiennika morfiny.
Pierwsza pomoc przy przedawkowaniu morfiny
sprowokowanie wymiotów
podanie węgla aktywowanego lub środków przeczyszczających
minimalna dawka śmiertelna morfiny do 200 mg (przy nadwrażliwości 60 mg)
Osoby uzależnione wykazują większą tolerancję na morfinę. W ich przypadku nawet dawki ok. 2-3 g na dobę nie wywołują objawów zatrucia.