Niedokrwistość aplastyczna – najpoważniejsza choroba układu krwiotwórczego.

Niedokrwistość aplastyczna jest najcięższą chorobą układu krwiotwórczego. Następuje uszkodzenie lub zniszczenie wielopotencjalnych macierzystych komórek hemopoetycznych co w konsekwencji prowadzi do zahamowania wytwarzania wszystkich 3 linii czerwonokrwinkowej, granulocytowo-monocytowej, płytkotwórczej.

Niedokrwistość aplastyczna w badaniach laboratoryjnych

Pancytopenia obwodowa -zmniejszona liczba płytek krwi, krwinek czerwonych, granulocytów we krwi obwodowej – może wystąpić również w sytuacji gdy w szpik kostny jest bogato komórkowy.
Aplazja szpiku czyli stwierdzenie braku utkania prekursorowych linii krwiotwórczych.

Objawy ogólne (typowe dla wszystkich typów anemii):

bladość powłok skórnych
kołatanie serca
bóle wieńcowe
osłabienie
duszność
omdlenia

Niedokrwistość aplastyczna - objawy charakterystyczne:

Nawracające infekcje i zmiany ropne skóry (następstwo leukopenii);
Ciężkie zakażenia bakteryjne spowodowane granulopenią;
Krwawienia z nosa i błon śluzowych;
Zmiany krwotoczne na skórze (następstwo małopłytkowości).

Niedokrwistość aplastyczna - przyczyny:

promieniowanie jonizujące
związki chemiczne
wirusy
bakterie
nowotwory złośliwe
niewydolność nerek
nocna napadowa hemoglobinuria

Większość niedokrwistości aplastycznej określana jest jako samoistna spowodowana przez czynniki pochodzące z zanieczyszczonego środowiska gleby, wody, powietrza.

Ważnym czynnikiem etiologicznym niedokrwistości aplastycznej są wirusy i substancje chemiczne: leki (chloramfenikol – aplazja nieodwracalna i niezależna od czasu i dawki podawania leku, fenylobutazon aplazja zależna od dawki i drogi podawania).

Anemia aplastyczna - diagnostyka:

morfologia
obraz szpiku kostnego w badaniu cytologicznym pusty”

Anemia aplastyczna - leczenie:

kortykosterydy anaboliczne-testosteron
glikokortykosteroidy
transplantacje szpiku kostnego-85% trwałych remisji

Anemia aplastyczna - powikłania:

hemochromatoza (nadmierne gromadzenie żelaza w organizmie)

Niedokrwistość aplastyczna - postępowanie terapeutyczne:

Obserwacja pod kątem objawów tj.: wybroczyny, sińce, krwawienia z nosa, stany zapalne jamy ustnej, migdałków, podatność na infekcje;
Niebezpieczeństwo wystąpienia zapalenia płuc, zakażeń uogólnionych;
Niebezpieczeństwo krwotoków żołądkowo-jelitowych czy domózgowych;
Ryzyko przejścia niedokrwistości w ostrą białaczkę;
Przygotowanie do przeszczepienia szpiku – intensywne leczenie immunosupresyjne i antybiotykoterapia przed i po zabiegu;
Podawanie preparatów granulocytów i płytek;
Przetaczanie krwi;
Kontrola podstawowych parametrów życiowych;
Wykonywanie badań kontrolnych;
Udział w leczeniu zachowawczym: podawanie androgenów, kortykosterydów, leków immunosupresyjnych;
Unikanie ekspozycji na czynniki szkodliwe: promieniowanie jonizujace, silne środki chemiczne.

Edukacja pacjenta z anemią aplastyczną:

Edukacja odnośnie:

1. Choroby, objawów oraz konieczności przyjmowania leków, jak i możliwych skutkach ubocznych;

2. Wskazanie sposobów radzenia sobie z zaparciami i biegunkami spowodowanymi przyjmowaniem żelaza (przekazanie instrukcji pisemnych i ustnych na temat zasad diety zalecanej w leczeniu niedokrwistości);

3. Motywowanie pacjenta do systematycznej kontroli stanu zdrowia i wykonywania badań labolatoryjnych;

4. Poinformowanie o konieczności ograniczenia spożycia kawy, herbaty, produktów o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego i fosforanów;

5. Przekazanie pacjentowi pisemnych instrukcji dotyczących produktów bogatych w żelazo, witaminę B12, witaminę C, kwas foliowy, cynk,miedź, białko;

6. Zapoznanie z zalecanymi i przeciwwskazanymi formami aktywności fizycznej,

7. Zachęcenie pacjenta do częstszego odpoczynku w ciągu dnia, planowania pracy i unikania ciężkiego wysiłku;

8. Wyedukowanie rodziny pacjenta, jak ma postępować w przypadku omdlenia, osłabienia chorego;

9. Zapoznanie pacjenta z zasadami unikania infekcji ( unikanie kontaktu z osobami chorymi, unikanie spożywania surowego mleka i jego przetworów, surowego mięsa oraz dbanie o higienę osobistą).

Źródła:

1. Gajewski P. (red.): Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna, Kraków 2013.

2. Maruszak J., Sądowska S.: Wielka Encyklopedia Zdrowia od A do Z. Wydawnictwo Literat, Toruń 2010.

3. https://pl.freepik.com/premium-wektory/realistyczna-grafika-plytek-krwi-ktora-krazy-w-naczyniach-krwionosnych-w-ludzkim-ciele_4782384.htm#page=1&query=realistyczna%20grafika%20plytek%20krwi&position=0

Niedokrwistość aplastyczna – najpoważniejsza choroba układu krwiotwórczego.

Niedokrwistość aplastyczna w badaniach laboratoryjnych

Pancytopenia obwodowa -zmniejszona liczba płytek krwi, krwinek czerwonych, granulocytów we krwi obwodowej – może wystąpić również w sytuacji gdy w szpik kostny jest bogato komórkowy.

Aplazja szpiku czyli stwierdzenie braku utkania prekursorowych linii krwiotwórczych.

Objawy ogólne (typowe dla wszystkich typów anemii):

bladość powłok skórnych

kołatanie serca

bóle wieńcowe

osłabienie

duszność

omdlenia

Niedokrwistość aplastyczna - objawy charakterystyczne:

Nawracające infekcje i zmiany ropne skóry (następstwo leukopenii);

Ciężkie zakażenia bakteryjne spowodowane granulopenią;

Krwawienia z nosa i błon śluzowych;

Zmiany krwotoczne na skórze (następstwo małopłytkowości).

Niedokrwistość aplastyczna - przyczyny:

promieniowanie jonizujące

związki chemiczne

wirusy

bakterie

nowotwory złośliwe

niewydolność nerek

nocna napadowa hemoglobinuria

Większość niedokrwistości aplastycznej określana jest jako samoistna spowodowana przez czynniki pochodzące z zanieczyszczonego środowiska gleby, wody, powietrza.

Ważnym czynnikiem etiologicznym niedokrwistości aplastycznej są wirusy i substancje chemiczne: leki (chloramfenikol – aplazja nieodwracalna i niezależna od czasu i dawki podawania leku, fenylobutazon aplazja zależna od dawki i drogi podawania).

Anemia aplastyczna - diagnostyka:

morfologia

obraz szpiku kostnego w badaniu cytologicznym pusty”

Anemia aplastyczna - leczenie:

kortykosterydy anaboliczne-testosteron

glikokortykosteroidy

transplantacje szpiku kostnego-85% trwałych remisji

Anemia aplastyczna - powikłania:

hemochromatoza (nadmierne gromadzenie żelaza w organizmie)

Niedokrwistość aplastyczna - postępowanie terapeutyczne:

Obserwacja pod kątem objawów tj.: wybroczyny, sińce, krwawienia z nosa, stany zapalne jamy ustnej, migdałków, podatność na infekcje;

Niebezpieczeństwo wystąpienia zapalenia płuc, zakażeń uogólnionych;

Niebezpieczeństwo krwotoków żołądkowo-jelitowych czy domózgowych;

Ryzyko przejścia niedokrwistości w ostrą białaczkę;

Przygotowanie do przeszczepienia szpiku – intensywne leczenie immunosupresyjne i antybiotykoterapia przed i po zabiegu;

Podawanie preparatów granulocytów i płytek;

Przetaczanie krwi;

Kontrola podstawowych parametrów życiowych;

Wykonywanie badań kontrolnych;

Udział w leczeniu zachowawczym: podawanie androgenów, kortykosterydów, leków immunosupresyjnych;

Unikanie ekspozycji na czynniki szkodliwe: promieniowanie jonizujace, silne środki chemiczne.

Edukacja pacjenta z anemią aplastyczną:

Edukacja odnośnie:

1. Choroby, objawów oraz konieczności przyjmowania leków, jak i możliwych skutkach ubocznych;

2. Wskazanie sposobów radzenia sobie z zaparciami i biegunkami spowodowanymi przyjmowaniem żelaza (przekazanie instrukcji pisemnych i ustnych na temat zasad diety zalecanej w leczeniu niedokrwistości);

3. Motywowanie pacjenta do systematycznej kontroli stanu zdrowia i wykonywania badań labolatoryjnych;

4. Poinformowanie o konieczności ograniczenia spożycia kawy, herbaty, produktów o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego i fosforanów;

5. Przekazanie pacjentowi pisemnych instrukcji dotyczących produktów bogatych w żelazo, witaminę B12, witaminę C, kwas foliowy, cynk,miedź, białko;

6. Zapoznanie z zalecanymi i przeciwwskazanymi formami aktywności fizycznej,

7. Zachęcenie pacjenta do częstszego odpoczynku w ciągu dnia, planowania pracy i unikania ciężkiego wysiłku;

8. Wyedukowanie rodziny pacjenta, jak ma postępować w przypadku omdlenia, osłabienia chorego;

9. Zapoznanie pacjenta z zasadami unikania infekcji ( unikanie kontaktu z osobami chorymi, unikanie spożywania surowego mleka i jego przetworów, surowego mięsa oraz dbanie o higienę osobistą).

Źródła:

1. Gajewski P. (red.): Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna, Kraków 2013.

2. Maruszak J., Sądowska S.: Wielka Encyklopedia Zdrowia od A do Z. Wydawnictwo Literat, Toruń 2010.

3. https://pl.freepik.com/premium-wektory/realistyczna-grafika-plytek-krwi-ktora-krazy-w-naczyniach-krwionosnych-w-ludzkim-ciele_4782384.htm#page=1&query=realistyczna%20grafika%20plytek%20krwi&position=0

Udostępnij:

Like this:

Leave a Reply Cancel reply