Czynniki ryzyka nowotworu jelita grubego
Przyczyny zachorowań na raka jelita grubego są wciąż w dużym stopniu nieznane, ale zidentyfikowano niektóre czynniki ryzyka. Są to:
Dieta ubogoresztkowa (awierająca dużo białka zwierzęcego i protein);
Duża ilość tłuszczów w diecie powyżej 30%;
Ogólna duża podaż energii;
Mała podaż owoców poniżej 300g/dobę;
Mała ilość błonnika poniżej 30g dziennie;
Mała ilość witamin A,C,E;
Mała ilość selenu, wapnia;
Wcześniejsze wystąpienie raka jelita grubego;
Przypadki zachorowań na raka jelita grubego w rodzinie;
Przypadki występowania polipów jelit;
Wiek (ryzyko wzrasta po 50-tym roku życia);
Brak aktywności fizycznej;
Otyłość.
Lokalizacje nowotworu jelita grubego:
Bańka odbytnicy – 74,9%
Odbytnica – 59,1%
Przejście między okrężnicą esowatą, a odbytnicą – 23,2%
Okrężnica esowata – 17,3%
Kątnica – 7,2%
Poprzecznica – 4,5%
Okrężnica wstępująca – 3,4%
Okrężnica zstępująca – 3,5%
Zagięcie śledzionowe – 2,6%
Kanał odbytu – 1,9%
Objawy nowotworu jelita grubego w zależności od lokalizacji
W prawej części okrężnicy (guz kątnicy, okrężnicy wstępującej):
niedokrwistość niedobarwliwa
krwawienia utajone
pobolewania lub bóle w prawej połowie jamy brzusznej
biegunki naprzemiennie z zaparciami
objawy dyspeptyczne, zaburzenia łaknienia
ogólne osłabienie, spadek masy ciała
guz po prawej stronie jamy brzusznej
Nowotwór w lewej części okrężnicy (esicy):
krwawienia przy oddawaniu stolca
zmiana rytmu wypróżnienia( biegunki lub zaparcia)
stolce ołówkowate
zaburzenia w oddawaniu stolca-stolce daremne
bóle wzdęcia, złe samopoczucie
zmniejszenie masy ciała, osłabienie
Nowotwór odbytnicy:
krwawienia związane z oddawaniem stolca
obecność krwi i śluzu w stolcu
ból lub bolesne parcie na stolec
uczucie niepełnego oddawania stolca
zmiana rytmu wypróżnień z reguły zaparcia
Nowotwór w odbycie:
krwawienia samoistne nasilenie przy defekacji
objawy jak przy hemoroidach
uczucie ciała obcego w odbycie
częste parcie na stolec
bolesne krwawienia
dyskomfort, ból swędzenie
plamy śluzu i krwi na bieliźnie
Rola zespołu terapeutycznego w profilaktyce nowotworu jelita grubego:
Pierwszy etap:
Kształtowanie właściwych prozdrowotnych zachowań, które zmniejszają ryzyko zachorowań na nowotwory jelit:
zdrowe żywienie
unikanie otyłości
aktywny styl życia
Drugi etap
Określenie i wyodrębnienie spośród podopiecznych grup wysokiego ryzyka.
Trzeci etap
Tworzenie rejestrów rodzinnych- dotyczy krewnych pierwszego stopnia.
Czwarty etap
Opracowanie programu prewencji dla osób ze zwiększonym ryzykiem.
Źródła:
1. Gajewski P. (red.): Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. Medycyna Praktyczna, Kraków 2013.
2. Maruszak J., Sądowska S.: Wielka Encyklopedia Zdrowia od A do Z. Wydawnictwo Literat, Toruń 2010.
3. https://www.singhealth.com.sg/patient-care/conditions-treatments/colorectal-colon-cancer/overview