
Pielęgniarska opieka długoterminowa w domu pacjenta
Począwszy od 2004 roku NFZ wprowadzono możliwość kontraktowana pielęgniarskiej opieki długoterminowej dla obłożnie przewlekle chorych przebywających w domu, którzy ze względu na istniejące problemy zdrowotne wymagają udzielania systematycznych świadczeń pielęgniarskich. Do tego typu opieki kwalifikowani są pacjenci, którzy nie wymagają hospitalizacji w oddziałach lecznictwa stacjonarnego i z różnych względów nie chcą lub nie mogą przebywać w zakładach opieki długoterminowej, a wymagają systematycznej i intensywnej opieki pielęgniarskiej w warunkach domowych we współpracy z lekarzem rodzinnym.
Opieka długoterminowa
Opieką długoterminową w domu mogą być objęci pacjenci przewlekle chorzy, unieruchomieni z powodu urazu lub przewlekłej choroby, którzy w ocenie wg zmodyfikowanej skali Barthel uzyskali od 0 do 40 punktów.
Od roku 2004 NFZ kontraktuje również domową opiekę długoterminową realizowaną przez specjalistyczne zespoły opieki długoterminowej, które działają w oparciu o zespół interdyscyplinarny (lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów i innych specjalistów) i realizują obok zabiegów pielęgniarskich także świadczenia lekarskie, rehabilitacyjne i inne formy terapii.
Hospitalizacja domowa
Koncepcja hospitalizacji domowej wywodzi się z Francji. Powstała w 1961 roku i była dotąd realizowana w krajach Europy i Ameryki Północnej. W Polsce popularyzuje się tę formę opieki.
Hospitalizacja domowa (HD) jest definiowana jako świadczenia obejmujące aktywne leczenie, realizowane przez klinicystów w domu pacjenta, w przypadku schorzeń, które zwykle wymagają leczenia w oddziale szpitalnym. Należy jednak podkreślić, że hospitalizacja domowa ogranicza się tylko do okresu, gdy stan pacjenta wymaga skierowania do leczenia w szpitalu.
Zasadniczym celem tego modelu opieki jest zapobieganie hospitalizacji, a jeśli do niej doszło przyspieszenie wypisu pacjenta ze szpitala. HD organizowana jest na bazie szpitali lub opieki środowiskowej. W szpitalach często tworzone są zespoły lekarzy i pielęgniarek oraz innych terapeutów, które kontynuują leczenie w domu pacjenta po jego wypisie. Pacjenci są kierowani do hospitalizacji domowej prosto ze szpitala lub ze środowiska (przez lekarza rodzinnego).
Wskazania do hospitalizacji domowej
Wskazaniem może być: typ schorzenia, wypis ze szpitala, typ leczenia lub określone stany chorobowe. Pacjenci leczeni w domu zwykle podkreślali większe zadowolenie z opieki, jednak ich opiekunowie skarżyli się na wiele związanych z tym uciążliwości. Jednocześnie nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy kosztami opieki prowadzonej w HD w porównaniu z leczeniem szpitalnym.
Placówki pomocy społecznej
Placówki pomocy społecznej są zrejonizowane. Bezpośrednimi organizatorami publicznej pomocy społecznej są gminne i dzielnicowe Ośrodki Pomocy Społecznej oraz Ośrodki Pomocy Rodzinie, które podlegają Miejskim Ośrodkom Pomocy Społecznej (MOPS) lub Powiatowym Centrom Pomocy Rodzinie (PCPR).
Zadania pomocy społecznej w stosunku do osób starszych mieszkających w środowisku domowym są realizowane przez:
pracownika socjalnego w zakresie diagnozowania sytuacji materialnej i rodzinnej (przede wszystkim stopnia niesprawności i ubóstwa osoby starszej) w celu ustalenia wskazań do przyznania pomocy społecznej;
opiekuna środowiskowego w zakresie usług opiekuńczych;
personel specjalistyczny (pielęgniarkę, fizjoterapeutę, terapeutę zajęciowego itp.) w zakresie usług opiekuńczych specjalistycznych.
Pomoc społeczna przyznawana jest osobom starszym w formie:
zasiłków pieniężnych:
zasiłek stały – w przypadku niskich dochodów;
zasiłek okresowy;
zasiłek celowy (np. chorobowy, mieszkaniowy);
dodatek pielęgnacyjny przysługuje wszystkim osobom powyżej 75 r.ż. – osoba starsza musi jednak pamiętać o konieczności złożenia wniosku o przyznanie tego dodatku.
pomocy rzeczowej (np. ubranie, sprzęt).
pomocy usługowej (usługi opiekuńcze i opiekuńcze specjalistyczne).
Do zadań własnych z zakresu pomocy społecznej o charakterze obowiązkowym, realizowanym przez gminy należy świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych w miejscu zamieszkania. Usługi te obejmują:
usługi opiekuńcze o charakterze gospodarczym i pielęgnacyjnym wykonywane przez opiekunki środowiskowe,
usługi opiekuńcze specjalistyczne wykonywane przez różnego typu terapeutów (fizjoterapeutów, terapeutów zajęciowych, logopedów, pracowników socjalnych, radców prawnych, psychologów i psychoterapeutów.
Oddziały dla przewlekle chorych
Oddziały dla przewlekle chorych tworzone w szpitalach (obok typowych oddziałów szpitalnych realizujących opiekę w ostrych przypadkach) zapewniają całodobową opiekę lekarską i pielęgniarską nad pacjentami, którzy nie wymagają już intensywnego leczenia, natomiast ich stan zdrowia nie pozwala na wypis do domu.
Placówki są w całości finansowane w ramach kontraktu z NFZ. Wszystkie świadczenia realizowane w szpitalu łącznie z kosztami hotelowymi są dla pacjenta bezpłatne. Jeśli pobyt pacjenta przedłuża się ponad 30 dni zwykle rozważa się przeniesienie do ZOL lub ZPO.