Organizacja opieki nad osobami starszymi w Polsce: DPS, DDPS, usługi opiekuńcze – część 4

Zadania domu pomocy społecznej (DPS)

Podstawą do przyjęcia osoby starszej do DPS są niesprawność i trudna sytuacja socjalna (brak lub ograniczone środki do życia i brak wsparcia rodziny). Wniosek pobrany przez zainteresowanego z terenowego ośrodka pomocy społecznej wypełnia lekarz prowadzący i ew. pielęgniarka, a następnie pracownik socjalny. Wypełniony wniosek zainteresowany składa do rozpatrzenia przez miejski ośrodek pomocy społecznej (MOPS) lub powiatowe centrum pomocy rodzinie (PCPR).

W DPS opieka prowadzona jest przez wielodyscyplinarny zespół terapeutyczny, który realizuje:

  • usługi opiekuńcze,
  • pielęgnację,
  • terapię zajęciową,
  • rehabilitację,
  • psychoterapię
  • pracę socjalną.

Pobyt w DPS

  • Opieka medyczna jest prowadzona przez lekarza rodzinnego, na zasadach podobnych jak w przypadku osób mieszkających we własnym domu. Leki przepisywane na recepcie są częściowo refundowane przez NFZ na takich samych zasadach jakie dotyczą osób mieszkających we własnych domach.
  • Mieszkańcy tych placówek ponoszą koszty pobytu w placówce do wysokości 70% własnych dochodów netto (tzn. emerytury lub renty), ale nie więcej niż rzeczywisty koszt utrzymania w określonym domu. Począwszy od 2004 roku pozostałe koszty pokrywa najbliższa rodzina (współmałżonek, wstępni i zstępni), jeśli przeciętny dochód w rodzinie na osobę jest wyższy niż 250% kryterium dochodowego uprawniającego do pomocy społecznej. W pozostałych przypadkach gmina partycypuje w opłacaniu kosztów pobytu mieszkańców DPS w formie dopłaty do wysokości realnych kosztów utrzymania w określonym domu. W wyjątkowych przypadkach rozważa się możliwość odstąpienia od odpłatności.

DPS (Dom Opieki Społecznej) - kto może się ubiegać?

  • Osoby starsze niedołężne i samotne, nie posiadające oparcia w rodzinie mogą starać się o przyjęcie do domu pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku.
  • Osoby, które ponadto cierpią na choroby przewlekłe wymagające stałego nadzoru i uniemożliwiające ich samodzielne funkcjonowanie w środowisku domowym (np. otępienie, porażenie połowicze, zaawansowany gościec przewlekle postępujący) mogą złożyć wniosek o przyjęcie do domu pomocy społecznej dla osób przewlekle somatycznie chorych.
  • Osoby z chorobami psychicznymi są kierowane do domów pomocy społecznej dla przewlekle psychicznie chorych.
  • Domy dla niepełnosprawnych fizycznie (gdzie osoby w wieku powyżej 60 lat stanowią około 50%) oraz dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, które zasadniczo przeznaczone są dla osób w młodszym wieku, ale przeciętnie przebywa w nich około 20% ludzi starszych.
  • Osoby starsze będące w trudnej sytuacji finansowej i rodzinnej, które nie decydują się na stały pobyt w domu pomocy społecznej mogą starać się o przyjęcie do dziennego domu pomocy społecznej, prowadzone są różne formy terapii w trybie ambulatoryjnym.

Opieka terapeutyczna w DPS

  • W ramach programu standaryzacji domów pomocy społecznej zespół terapeutyczny powinien prowadzić indywidualny plan opieki dla każdego mieszkańca DPS. W tym celu organizowane są regularne spotkania zespołu, na których omawia się potrzeby i problemy zdrowotne mieszkańca.
  • Od lekarzy rodzinnych oczekuje się uczestniczenia w takich spotkaniach i ścisłej współpracy z zespołami terapeutycznymi DPS w celu wytyczenia planu opieki nad mieszkańcem. W skład zespołów wchodzą pielęgniarki, opiekunki, fizjoterapeuci, terapeuci zajęciowi, psycholog, dietetyczka, ewentualnie osoba duchowna, wolontariusze.

Domy pomocy społecznej DPS

  • Domy pomocy społecznej zapewniające opiekę pielęgniarek i opiekunów przez część doby:
    • dla osób w podeszłym wieku (nie wymagających całodobowego nadzoru).
  • Domy pomocy społecznej zapewniające całodobową opiekę pielęgniarek i opiekunów DPS oraz usługi opiekuńcze specjalistyczne (dla dzieci i dorosłych, w tym osób starszych):
    • dla przewlekle somatycznie chorych,
    • dla przewlekle psychicznie chorych,
    • dla niepełnosprawnych fizycznie,
    • dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
    • dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie.

Dzienny dom pomocy społecznej (DDPS)

Osoby starsze przyjmowane są na podstawie diagnozy pracownika socjalnego dotyczącej niepełnosprawności (fizycznej lub psychicznej) oraz trudnej sytuacji uprawniającej do pomocy społecznej.

W DDPS:

  • wydawane są posiłki,
  • prowadzone są warsztaty terapii zajęciowej,
  • zajęcia społecznie aktywizujące,
  • czasami fizjoterapia,
  • psychoterapia.

W DDPS:

  • wydawane są posiłki,
  • prowadzone są warsztaty terapii zajęciowej,
  • zajęcia społecznie aktywizujące,
  • czasami fizjoterapia,
  • psychoterapia.

Początki KOG

Już w latach trzydziestych ubiegłego wieku Ferguson Anderson, Marjory Warren i Lionel Cosin po raz pierwszy sformułowali zasady oceny pacjentów w podeszłym wieku. Ich starania doprowadziły w 1948 roku do formalnego uznania geriatrii jako odrębnej specjalizacji lekarskiej w Wielkiej Brytanii. Dwadzieścia pięć lat później T.Franklin Williams opisał metodę ambulatoryjnej oceny czynnościowej chorych w starszym wieku.
Wysiłki tych badaczy stworzyły podstawy do organizowania interdyscyplinarnych zespołów terapeutycznych określanych jako geriatryczne zespoły ds. oceny i leczenia, jak również dały podwaliny do rozwijanej dzisiaj kompleksowej oceny geriatrycznej – KOG.

KOG

Pozwala ona uporządkować proces diagnozowania i kwalifikowania do określonych procedur medycznych i świadczeń. Tym samym umożliwia właściwe dostosowanie opieki do stanu pacjenta w wieku podeszłym. Chociaż KOG zawiera wiele elementów typowego badania lekarskiego, kładzie jednak nacisk na:
    • ocenę funkcjonowania i jakości życia osoby starszej,
    • kompleksowość badania,
    • interdyscyplinarność zespołu diagnozującego,
    • stosowanie wystandaryzowanych narzędzi pomiaru.

System kompleksowej oceny geriatrycznej (KOG) obejmuje badanie:

  • podstawowych i złożonych czynności życia codziennego (najczęściej przy użyciu skal ADL Katz’a  i IADL Lawton’a) (Abrams 1999),
  • stopnia upośledzenia sprawności umysłowej za pomocą MMSE lub AMTS,
  • poziomu samooceny depresji stosując GDS lub HDRS (Abrams 1999)
  • zagrożenia upadkami (np. test Tinetti).
Badanie przy użyciu wymienionych narzędzi może być prowadzone przez pracowników opieki zdrowotnej i pomocy społecznej. Dzięki zespołowemu podejściu KOG umożliwia całościową ocenę pacjenta.

Największą korzyść z wprowadzenia tego typu badania odnoszą osoby starsze...

  • zniedołężniałe,
  • z wieloma problemami zdrowotnymi,
  • z dysfunkcją w zakresie sprawności fizycznej,
  • wymagające długiego i kompleksowego leczenia.

Wykazano, że stosowanie tego typu oceny

  • zwiększa precyzję diagnozy,
  • poprawia sprawność fizyczną i umysłową pacjentów,
  • zmniejsza ich umieralność,
  • liczbę przyjmowanych leków,
  • epizodów hospitalizacji,
  • przyjęć do stacjonarnych placówek opiekuńczych.

Usługi opiekuńcze

Usługi o charakterze gospodarczym:
  • dokonywanie zakupów,
  • porządkowanie mieszkania,
  • załatwianie spraw w instytucjach w imieniu klienta.
 
Pomoc społeczna kontraktuje te usługi w oparciu o ustawę o zamówieniach publicznych z podmiotami prowadzącymi taką działalność. Wcześniej brak było kryteriów „fachowości”: wykorzystywano siostry PCK i / lub osoby, które podejmowały się takiej działalności w ramach pomocy sąsiedzkiej. Obecnie reguluje to rynek usług i stopniowo wprowadza się konieczność legitymowania się statusem „opiekuna środowiskowego”. Pomoc w postaci usług opiekuńczych przyznawana jest na wniosek klienta pomocy społecznej po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego i ustaleniu przez niego wskazań do uzyskania pomocy w charakterze usług gospodarczych. Usługi te zasadniczo są odpłatne, przy czym klient może ubiegać się o refundację świadczeń przez pomoc społeczną wnioskując o zasiłek celowy w przypadku uzyskiwania niskich dochodów. Wniosek ten jest opiniowany przez pracownika socjalnego, a następnie rozpatrywany i zatwierdzany w Ośrodku Pomocy Społecznej lub Ośrodku Pomocy Rodzinie zgodnie z rejonem działania.

Usługi o charakterze pielęgnacyjnym

Pomoc w zakresie czynności życia codziennego. Obejmuje ona świadczenia pielęgnacyjne w zakresie pielęgnacji podstawowej, takie jak:
  • mycie,
  • ubieranie,
  • karmienie,
  • przeprowadzanie lub przemieszczanie z łóżka na fotel itp.
Umożliwiające osobie niesprawnej lub przewlekle chorej pozostawanie w środowisku domowym.

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.