Teorie starzenia się ludzi

Z punktu widzenia biologii wyróżnia się trzy zjawiska, które łączą się z przemijaniem życia:
    • długowieczność rozumiana jako czas, który osobnik ma szanse przeżyć w optymalnych warunkach,
    • starzenie się, podczas którego dochodzi do nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu,
    • śmierć, która jest wydarzeniem kończącym życie.
Śmierć nie musi wiązać się ze starzeniem, jednak prawdopodobieństwo jej wzrasta wraz z wiekiem osobnika.

Starzenie się

  • Jest naturalnym procesem zmniejszania się z wiekiem biologicznej aktywności organizmu, a śmierć wieńcząca starzenie się jest nieunikniona.
  • W procesie starzenia procesy kataboliczne przeważają nad anabolicznymi.
  • Organizm nie nadąża z procesami odnowy i regeneracji zniszczonych komórek i tkanek, wykazuje zmiany regresyjne.
  • Starzenie uwarunkowane jest biologicznie przez czynniki genetyczne, oraz procesy fizjologiczne odbywające się na poziomie komórki, tkanki czy narządu.
  • Na proces starzenia się wpływają również czynniki społeczne i psychologiczne, które maja wpływ na osobowość człowieka oraz jego życie emocjonalne i duchowe.
  • Zmniejszenie zdolności do odpowiedzi na stres środowiskowy, które pojawia się w organizmach wraz z upływem czasu, naturalne i nieodwracalne nagromadzenie się uszkodzeń wewnątrzkomórkowych, przerastające zdolności organizmu do samonaprawy.
  • Starzenie się powoduje utratę równowagi wewnętrznej organizmu, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób.
  • Prowadzi do upośledzenia funkcjonowania komórek, tkanek, narządów i układów, zwiększa podatność na choroby (np. choroby krążenia, Alzheimera, nowotwory), wreszcie prowadzi do śmierci.

TEORIE STARZENIA SIĘ

Teoria zegarowa

Powstała jako wynik obserwacji dynamiki rozwoju i zaniku elementów układu dokrewnego.
  • Uznaje, że organizm posiada swój własny program rozwoju.
  • Program ten warunkuje czas funkcjonowania poszczególnych narządów i układów.
  • Programator umiejscawiano pierwotnie w podwzgórzu.
  • Uważano, że sterowany czasem program wyznacza moment zaniku funkcji nadzorowanych np. przez podwzgórze, i tak w odpowiednim czasie zanika grasica, gonady, przysadka itd.
  • Podwzgórze jako element zawiadujący układem dokrewnym wyznacza okresy życia i moment zaniku, a w efekcie śmierci.
  • Teoria musiała zostać zweryfikowana wraz z rozwojem genetyki. Wiadomo, że jeśli starzenie jest zaprogramowane, to z pewnością w materiale genetycznym.

Teoria błędów Orgela

Teoria ta zakłada, że w czasie podziałów komórki i multiplikacji materiału genetycznego występują błędy syntezy, szczególnie w strukturze DNA.
  • Błędy pojawiają się przy kolejnych podziałach, niektóre nie są naprawiane.
  • Wraz z ilością podziałów komórkowych następuje akceleracja problemu.
  • Wadliwe kopie materiału genetycznego dają w efekcie niepełnowartościowe peptydy, wadliwie funkcjonujące komórki, narządy tkanki itd.
  • Nie wiadomo do końca, czy błędy syntezy są wynikiem zdarzeń przypadkowych, czy też mają podłoże genetyczne.
  • Na podstawie obserwacji in vitro stwierdzono, że komórka niezależnie od błędów może odtworzyć się kilkadziesiąt razy, później ulega zwyrodnieniu.
  • Wiadomo także, że każda komórka ma system naprawy DNA. On także jednak może ulegać błędom.

Teoria zużycia

  • Zużywanie się organizmu w ciągu długich lat.
  • Ustrój ludzki traktowano jako maszynę.

Teoria immunologiczna

  • Zauważono, że z wiekiem układ odpornościowy jest mało sprawny.
  • Człowiek łatwiej zapada na choroby zakaźne.
  • Stwierdzono wyraźne obniżenie parametrów odporności humoralnej i komórkowej, jak również osłabienie aktywności makrofagów.
  • Zauważono także fakt występowania przeciwciał przeciwjądrowych, co mogłoby sugerować autoagresję.
  • Histolodzy wiążą powstawanie blaszek starczych z procesami immunologicznymi.
  • Zauważono, że większość chorób z grupy autoagresji ma swój początek w wieku podeszłym.
  • Poza tym liczne dane literaturowe sugerują udział procesów immunologicznych w etiopatogenezie chorób degeneracyjnych, np. choroba Alzheimera.

Teoria wiązań krzyżowych

  • Założeniem teorii jest fakt, że usztywnianie strukturalne materiału genetycznego (DNA) poprzez tworzenie wiązań wewnątrz cząsteczki prowadzi do jego degeneracji.
  • Różnego rodzaju metabolity, także i wolne rodniki, powodują, że długołańcuchowe struktury w naszym organizmie tworzą między sobą połączenia krzyżowe wewnątrz- i międzyłańcuchowe, co usztywnia cząsteczkę i z czasem komórka ulega degeneracji, a tkanki tracą swoje właściwości.
  • Ten proces jest szczególnie wyraźny w obfitej w kolagen tkance łącznej.
  • Wiązania krzyżowe w kolagenie prowadzą do zmniejszenia elastyczności tkanki.
  • Tkanka łączna natomiast jest tkanką skóry i naczyń i w myśl tej teorii one głównie starzeją się.

Teoria starzenia - Stochastyczna

  • W trakcie życia następuje kumulowanie się przypadkowo powstających uszkodzeń w DAN, białkach.
  • W wyniku tego następuje osłabienie funkcji życiowych komórek.

Teoria starzenia się - rozwojowa

  • Starzenie się organizmu jest kolejnym etapem procesach rozwoju i dojrzewania organizmu.
  • Proces ten wiąże się ze zmianami, do jakich dochodzi z wiekiem w układzie odpornościowym i nerwowym oraz hormonalnym.

Teorie starzenia się – genomowa (teoria programowego starzenia)

  • Zakłada, że w genach są zakodowane informacje odpowiedzialne za stopniowe obniżanie aktywności życiowej komórek, a w konsekwencji ich śmierci.
  • Za teorią przemawiają genetycznie uwarunkowanie choroby przebiegające z przyspieszonym starzeniem się: progeria – zespół Hutchinsona-Guillforda i zespół Wernera.

Teorie starzenia się wielorodnikowa

  • Wolne rodniki indukują w organizmie zmiany w makrocząsteczkach komórkowych.
  • Wolne rodniki to atomy lub cząsteczki posiadające jeden niesparowany elektron na zewnętrznej powłoce elektronowej.
  • Powoduje to dużą aktywność tych cząsteczek, które pragnąc oddać ten elektron, łączą się z cząsteczkami kwasu DNA, białek, lipidów czy węglowodanów.
  • W wyniku tego dochodzi do zmian w makrocząsteczkach komórkowych, co prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu komórek i zmian starczych, a w konsekwencji do ich śmierci.

Teorie ewolucyjne

  • Teorie ewolucyjne występują w dwóch postaciach.
  • Ewolucjoniści postulujący teorię doboru grupowego traktują starzenie się jako altruistyczny czyn jednostki.
  • Naukowcy opierający swoje hipotezy na teorii samolubnego genu wskazują na starzenie się jako nieuchronny skutek rozmnażania płciowego.
  • Żadna komórka nie może trwać wiecznie musi ona albo się podzielić na dwie potomne, albo po pewnym okresie funkcjonowania zwyrodnieć i obumrzeć.
  • W miarę różnicowania się do coraz bardziej specjalistycznych funkcji komórki tracą zdolność do mitozy.
  • Najważniejsze dla życia narządy nie mogą odnawiać się mózg, serce, mięśnie szkieletowe.

Altruistyczne samobójstwo

  • Podstawową jednostką podlegającą doborowi naturalnemu jest grupa osobników.
  • Jeżeli organizmy nie przemieszczają się zanadto, każdy z osobników może zakładać, że jego sąsiedzi należą do tej samej grupy wewnątrz gatunku.
  • Jeżeli osobnik umrze ze starości, pozostawi zasoby środowiska dla młodszych organizmów, których materiał genetyczny podległ mniejszej liczbie mutacji.
  • Jednocześnie młodzież ma większe szanse na udane wychowanie potomstwa.
  • Wobec tego faktu stary osobnik altruistycznie poświęca się aktywując w sobie geny samobójczej śmierci ze starości.
  • Oczywiście decyzja o samobójstwie nie jest podejmowana świadomie, lecz na poziomie komórkowym.
  • Osobniki działające altruistycznie rozprzestrzeniają się w otoczeniu, bo młodsze osobniki z tą samą cechą mogą wydać więcej potomstwa. Altruistyczna śmierć ze starości staje się powszechna.

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.