Scyntygrafia (badanie izotopowe) jest to obrazowa metoda diagnostyczna medycyny nuklearnej, polegająca na wprowadzeniu do organizmu środków chemicznych (najczęściej farmaceutyków- izotopów promieniotwórczych w związkach umożliwiających penetrację do tkanek organizmu) znakowanych radioizotopami, cyfrowej rejestracji ich rozpadu i graficznym przedstawieniu ich rozmieszczenia. Badania te mogą być używane w celu uzupełnienia badań rentgenowskich lub też wyłącznie do badań takich narządów jak: tarczyca, w przypadku której nie ma odpowiedniego badania rentgenowskiego. Badania te zapewniają otrzymanie informacji klinicznej przy użyciu znacznie mniejszej dawki promieniowania niż badania rentgenowskie i są tańsze niż inne badania obrazowe takie jak: magnetyczny rezonans jądrowy (MRI).
Badania scyntygrafii
Wyróżniamy m.in. :
scyntygrafię mózgu
scyntygrafię uchyłku meckela
scyntygrafię śledziony
scyntygrafię żył głębokich
scyntygrafię pęcherzyka żółciowego/układu żółciowego
scyntygrafię moszny
scyntygrafię płuc
badanie izotopowe przepływu mózgowo- rdzeniowego
badanie izotopowe kości i stawów
badanie izotopowe szpiku kostnego
badanie izotopowe nadnerczy
badanie izotopowe przytarczyc
badanie izotopowe tarczycy
badanie izotopowe całkowitej objętości krwi
badanie izotopowe przeżywalności krwinek czerwonych
badanie izotopowe przeżywalności płytek krwi
badanie izotopowe serca
badanie izotopowe opróżniania żołądka
badanie izotopowe refluksu żołądkowo- jelitowego
badanie izotopowe trzustki
badanie izotopowe wątroby
badanie izotopowe nerek
Przygotowanie pacjenta do badań izotopowych
Przed badaniem należy wyjaśnić pacjentowi że:
Badanie trwa około godziny, chyba że planowane jest opóźnione skanowanie w ciągu kilku godzin, wymagające powrotu pacjenta na badanie.
Może mieć podane leki uspokajające.
Zostanie mu podana niewielka ilość materiału radioaktywnego, która jest bezpieczna dla niego oraz jego otoczenia.
Może wystąpić dyskomfort w trakcie podawania radiofarmaceutyku.
Substancja radioaktywna będzie wydalana z organizmu wraz z moczem w ciągu 6-24 godzin i że powinien przyjmować większą ilość płynów aby przyspieszyć ten proces.
Przed badaniem personel leczniczy powinien:
Wyjaśnić pacjentowi cel badania.
Zebrać wywiad dotyczący daty ostatniej miesiączki i możliwej ciąży u kobiet w wieku rozrodczym, stwierdzonych lub podejrzewanych chorób badanego układu, uczulenia na jod, wyników przeprowadzonych badań lub podejmowanych interwencji terapeutycznych.
Podać wszystkie zlecone leki (jodek potasu aby zablokować wychwyt radionuklidu przez tarczycę lub chlorek potasu żeby zablokować wychwyt przez splot naczyniówkowy oka).
Polecić pacjentowi oddanie moczu przed badaniem.
W przypadku:
Badania izotopowego przepływu mózgowo- rdzeniowego poinformować pacjenta że zostanie u niego wykonane nakłucie lędźwiowe i w związku z tym po badaniu powinien on pozostać w pozycji leżącej na plecach lub na brzuchu przez 4-6 godzin.
Badania izotopowego nadnerczy podać pacjentowi jodek potasu 24 godziny przed badaniem.
Badania izotopowego serca poinformować pacjenta o konieczności:
wstrzymania się od jedzenia i picia na 2-4 godziny przed badaniem oraz zaprzestania palenia na 4-6 godzin a także odstawienia na 24 godziny przed badaniem leków takich jak teofilina
umieszczenia elektrod na klatce piersiowej w celu ewentualnego wykonania ekg w trakcie badania izotopowego
Scyntygrafii płuc poinformować pacjenta że maska do oddychania służy do podania radiofarmaceutyku w celu badania wentylacji.
Badania izotopowego tarczycy polecić pacjentowi aby ograniczył spożywanie potraw bogatych w jod na 2-3 tygodnie przed badaniem oraz powstrzymał się od spożywania pokarmów i płynów na 2-4 godziny przed badaniem.
Badania izotopowego opróżniania żołądka polecić pacjentowi powstrzymanie się od jedzenia i przyjmowani leków, które mogłyby zmniejszać i osłabić pracę żołądka na 8 godzin przed badaniem.
Badania izotopowego uchyłku meckela poinformować pacjenta o:
Konieczności powstrzymania się od spożywania pokarmów 6-8 godzin przed badaniem, przyjmowania płynów oraz leków.
Możliwości założenia sondy dożołądkowej w celu podania leków wzmacniających obrazowanie.
Badania izotopowego pęcherzyka żółciowego poinstruować pacjenta aby nie spożywał pokarmów i płynów przez 4-6 godzin przed badaniem.
Badania izotopowego nerek:
zapewnić pacjentowi 2 szklanki płynów do wypicia tuż przed badaniem.
polecić aby wstrzymał się od przyjmowania leków przciwnadciśnieniowych przez 24-48 godzin przed badaniem.
Źródła:
1. Cavanaugh B.M. (red.): Badania laboratoryjne i obrazowe dla pielęgniarek. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
2. Pruszyński B. (red.): Radiologia – diagnostyka obrazowa, Rtg, TK, USG, MR i medycyna nuklearna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
3. https://pl.freepik.com/premium-zdjecie/tomografia-komputerowa-pacjenta-z-niespokojnym-radiologiem_4762345.htm#page=1&query=tomografia%20komputerowa&position=15
Zobacz również:
>>> Mammografia – badanie kontrastowe piersi. Jak się przygotować do badania? Jakie są rodzaje mammografii?
>>> Rezonas magnetyczny – nieinwazyjne badanie obrazowe. Przygotowanie, wskazania, przeciwskazania
>>> Badania radiologiczne: pojęcie, istota, oraz podział. Rentgenowskie (konwencjonalne) badania radiologiczne – przygotowanie.