Preeklampsja (stan przedrzucawkowy) to ciśnienie krwi ≥140/90 mm Hg stwierdzone po 20. tygodniu ciąży u kobiet z poprzednio prawidłowym ciśnieniem, u których występuje białkomocz (≥300 mg białka w 24 godzinnej zbiórce moczu).
Mianem rzucawki określa się wystąpienia stanu drgawkowego u kobiet z preeklampsją (po wykluczeniu innych przyczyn).
Czynniki ryzyka wystąpienia stanu przedrzucawkowego:
wiek < 20 r.z lub >40r.z
pierwiastka
nadciśnienie przewlekle
układowy toczeń trzewny
cukrzyca
choroby nerek
stan przedrzucawkowy/rzucawka w poprzedniej ciąży lub najbliższej rodzinie (matka, siostra)
ciąża mnoga
ciążowa choroba trofoblastyczna
obrzęk płodu
Powikłania ciężkiego stanu przedrzucawkowego:
1. U matki:
niewydolność nerek
niewydolność układu krążenia
DIC
encefalopatia nadciśnieniowa
2. U płodu:
zgon wewnątrzmaciczny
wcześniactwo i jego konsekwencje
zahamowanie wewnątrzmacicznego wzrostu
przedwczesne oddzielenie się łożyska
niedotlenienie wewnątrzmaciczne
Rozpoznanie stanu przedrzucawkowego:
1. Objawy podmiotowe:
ból głowy
zaburzenia widzenia
ból w nadbrzuszu lub w prawym podżebrzu
nudności i wymioty
duszność
oliguria
nagle pojawienie się obrzęków uogólnionych i wzrost masy ciała
ciągły ból brzucha (przedwczesne oddzielenie się łożyska?)
nieprawidłowe odczuwanie ruchów płodu
skurcze macicy
2. Objawy przedmiotowe:
podwyższone ciśnienie tętnicze krwi
skurcz naczyń siatkówki
bolesność w prawym podżebrzu
wzrost napięcia macicy
zaburzenia tętna płodu
uogólnione obrzęki
3. Objawy laboratoryjne:
wzrost hematokrytu
białkomocz >300 mg/dobę lub obecność w pojedynczej próbce
stężenie kwasu moczowego > 5mg% w surowicy krwi
stężenie kreatyniny >0,9 mg%
podwyzszonne stężenie enzymów wątrobowych
liczba płytek <100000 /mm3
zaburzenia w układzie krzepnięcia:
wydłużony czas protrombinowy
obniżone stężenie fibrynogenu
wzrost stężenia D-dimerow
Postępowanie w stanie przedrzucawkowym:
Jedynym skutecznym leczeniem stanu przedrzucawkowego/rzucawki jest ukończenie ciąży.
Powinno ono nastąpić tym wcześniej, im cięższy przebieg choroby. Po 34 tygodniu ciąży w każdym przypadku stanu przedrzucawkowego należy rozważyć ukończenie ciąży.
Łagodna postać stanu p/rzucawkowego
1. Leczenie ambulatoryjne- tylko pacjentki współpracujące:
wypoczynek w łóżku
regularna kontrola ciśnienia tętniczego krwi
ocena stanu płodu (NST KTG, profil biofizyczny 2x w tygodniu)
2. Leczenie szpitalne:
wypoczynek w łóżku
normalna dieta
kontrola ciśnienia co 4 godziny
codzienne ważenie, ocena diurezy dobowej, ruchów płodu, białkomoczu dobowego, KTG
2 razy w tygodniu: hematokryt, liczba płytek, ASPAT
2 razy w m-cu: ocena wzrastania płodu [USG]
Ciężka postać stanu przedrzucawkowego–> hospitalizacja
stabilizacja stanu ciężarnej
po 34 tygodniu – poród
przed 34 tygodniem -postępowanie wyczekujące pod warunkiem prawidłowej kontroli ciśnienia tętniczego krwi
reżim łóżkowy
kontrola ciśnienia tętniczego najrzadziej co 4 godziny
codzienna kontrola: masy ciała, morfologia krwi, ASPAT, LDH, bilirubina, białkomocz dobowy
codziennie ocena stanu płodu :liczenie ruchów, NST, KTG
28-32 tydzień: sterydy w celu profilaktyki RDS
leczenie hipotensyjne
profilaktyka napadu rzucawki: MgSO4 -[4-5 g i.m.] po 2-2,5 g i.m. do każdego pośladka
WSKAZANIA DO UKOŃCZENIA CIĄŻY (niezależnie od jej zaawansowania):
nieskuteczność farmakologicznej kontroli ciśnienia tętniczego
liczba płytek <100000/mm3
postępujące pogorszenie funkcji wątroby i nerek
utrzymujący się silny ból głowy, zaburzenia widzenia
ból w nadbrzuszu lub prawym podżebrzu, nudności, wymioty
przedwczesne oddzielenie się łożyska
znaczne ograniczenie wzrostu płodu
nieprawidłowe wyniki monitorowania stanu płodu