Długość cząsteczek DNA w jądrze komórkowym wynosi ok. 2m – dlatego muszą być specjalnie upakowane, aby się w nim zmieściły.
W interfazie czyli w okresie międzypodziałowym – DNA występuje w postaci CHROMATYNY.
Podstawowymi jednostkami strukturalnymi chromatyny są NUKLEOSOMY zbudowane z białek i DNA. Upakowane odpowiednio nukleosomy tworzą SOLENOIDY – a następnie CHROMOSOMY.
Podczas podziałów chromatyna ulega zagęszczeniu (kondensacji, utwardzeniu) i tworzy chromosomy.
Ogólne upakowanie DNA od najprostszej struktury:
chromatyna
nukleosom
solenoidy
chromosom
1. Dwuniciowa helisa DNA
Cząsteczka DNA składa się z dwóch nici – ułożonych równolegle i skręconych wokół wspólnej osi.
2. Chromatyna w postaci sznura nukleosomów
Chromatyna występuje w postaci sznura nukleosomów;
Nukleosomy są związane ze sobą za pomocą DNA łącznikowego.
3. Solenoid - włókno chromatyny o szerokości 30 nm
Solenoid tworzą nukleosomy zwinięte w helisę, ułożone jeden na drugim;
Taka postać chromatyny występuje w interfazie – w okresie międzypodziałowym.
4. Chromosom w formie rozproszonej
Włókno chromatyny o szerokości 30 nm układa się w pętlę.
5. Chromosom w formie skondensowanej (zagęszczonej, utwardzonej)
Sznur pętli chromatyny tworzy grubsze włókno.
Sznur jest stabilizowany dzięki białkom. Białka te łączą się między sobą oraz z pętlami.
6. Chromosom metafazowy
Chromosom metafazowy jest najbardziej zagęszczoną, skondensowaną postacią DNA.
W chromosomie metafazowym upakowana cząsteczka DNA jest 10 tys. razy krótsza niż w postaci rozwiniętej.
Chromosom metafazowy zbudowany jest z dwóch chromatyd siostrzanych (zawierających dwie identyczne cząsteczki DNA).