BIOL-MED.COM

Podział, budowa i funkcje węglowodanów (sacharydy, cukry, cukrowce)

Węglowodany to grupa związków chemicznych zbudowanych z C (węgla), wodoru (H) i tlenu (O). Zbudowane z jednej, dwóch lub większej ilości cząsteczek, które łączą się ze sobą wiązaniem glikozydowym. Największa ilość węglowodanów występują u roślin – ponieważ wytwarzają je podczas fotosyntezy.

Podział węglowodanów

1.  Monosacharydy (cukry proste)
2.  Disacharydy inaczej dwucukry (cukry proste)
3.  Polisacharydy (wielocukry)

Budowa i funkcje Monosacharydów

 
Budowa
Przykłady sacharydów
Monosacharydy
  • zbudowane z jednej cząsteczki cukru
  • zawierają od 3 do 7 atomów węgla w cząsteczce
  • są dobrze rozpuszczalne w wodzie
  • mają odczyn obojętny
  • triozy (3 at. C) , np. aldehyd glicerynowy – pośredni produkt fotosyntezy i oddychania komórkowego
  • pentozy (5 at. C), np. ryboza, deoksyryboza – składniki kwasów rybonukleinowych
  • heksozy (6 at. C), np. glukoza, fruktoza, galaktoza – pełnią funkcje energetyczne 

Budowa i funkcje Disacharydów/Oligosacharydów

 
Budowa
Przykłady sacharydów
Disacharydy
  • zbudowane z dwóch cząsteczek heksoz, przy czym jedna z nich jest zawsze glukozą
  • cząsteczki disacharydów połączone są wiązaniem O-glikozydowym
  • właściwości fizykochemiczne podobne do monosacharydów
  • maltoza (glukoza+glukoza) – 1) składnik nektaru u roślin; (2) produkt trawienia skrobi i glikogenu
  • sacharoza (glukoza+fruktoza) – składnik buraków cukrowych i trzciny cukrowej (cukier, którym słodziny)
  • laktoza (glukoza + galaktoza) – składnik mleka ssaków 

 

Budowa i funkcje Polisacharydów

 
Budowa 
Przykłady sacharydów
Polisacharydy
(wielocukry)
  • zbudowane z wielu cząsteczek cukrów
  • zbudowane z wielu cząsteczek monosacharydów połączonych wiązaniami O-glikozydowymi
  • nie rozpuszczają się w wodzie
  • glikogen – materiał zapasowy w komórkach zwierząt i grzybów
  • skrobia – materiał zapasowy w komórkach roślin
  • celuloza – główny składnik ścian komórkowych roślin; zbudowana z wielu cząsteczek glukozy połączonych wiązaniami β-glikozydowymi co powoduje powstanie długich i mocnych włókienek odpornych na działanie czynników zewnętrznych.
  • chityna – składnik oskórka stawonogów i ścian komórkowych grzybów
Źródła:
1.  Fuerst J.: Biologia. Vademecum liceum, technikum. Wydawnictwo GREG, Kraków 2008.
2.  Fuerst J., Jakubowska A., Król I.: Tablice. Biologia. Chemia. Wydawnictwo „GREG”, Kraków 2018.
3.  Holeczek J., Januszewska-Hasiec B., Kobyłecka J., Stawarz J., Stencel. J.: Teraz Matura 2019. Biologia Tuż przed Egzaminem. Nowa Era, Wydanie II, Warszawa 2017.
4.  Holeczek J., Januszewska-Hasiec B., Kobyłecka J., Stawarz J., Stencel R.: Teraz Matura. Biologia Vademecum, Nowa Era, Warszawa 2015.
5.  Mikołajczyk M., Zygmunt J.: Vademecum Maturzysty Biologia. Najlepsze wydanie na rok 2018, Wydawnictwo Greg, Kraków 2017.
6.  https://pixabay.com/pl/photos/cukier-brązowego-cukru-zdrowe-brown-973899/
 
Zobacz również:
>>> Kwasy nukleinowe: DNA i RNA
>>> Nukleotydy – budowa i funkcje
>>> Przykłady białek i ich funkcje
>>> Właściwości białek: koagulacja, peptydacja oraz denaturacja
>>> Podział białek
>>> Budowa białek (proteiny)
>>> Lipidy złożone (fosfolipidy i glikolipidy)
>>> Sterydy (steroidy)
>>> Lipidy proste
>>> Budowa, podział i funkcje lipidów
 

One comment

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.