Woda posiada duże ciepło właściwe i dużą pojemność cieplną
Właściwość fizyczna: Podniesienie temperatury wody wymaga dostarczenia dużej ilości ciepła i energii
Znaczenie biologiczne:
utrzymywanie stałej temperatury ciała (organizm potrafi sam się ogrzać i ochłodzić – homeostaza)
woda ma właściwości chłodzące – parując z powierzchni ciała schładza ciała zwierząt (podczas pocenia) i roślin (podczas transpiracji)
chroni przed nagłymi zmianami temperatury otoczenia
zapewnia organizmom stabilne warunki życia
Zdolność do adhezji i kohezji
Właściwość fizyczna: zdolność do adhezji
Znaczenie biologiczne: Adhezja polega na przyciąganiu cząsteczek wody do powierzchni elektrycznie naładowanych (polarnych), np. ściany komórkowe roślin; Zjawisko połączenia się dwóch różnych ciał fizycznych.
umożliwia podnoszenie się wody w kapilarach (np. w komórkach drewna) wbrew sile grawitacji
cząsteczki wody przylegają do ścian cewek lub naczyń
zwierzęta wykorzystują zjawisko adhezji do poruszania się po gładkich powierzchniach
Właściwość fizyczna: zdolność do kohezji
Znaczenie biologiczne: Kohezja polega na wzajemnym przyciąganiu się cząsteczek wody. Dzięki temu woda w naczyniach tworzy nieprzerwany słup; Zjawisko połączenia się cząsteczek tej samej substancji
zapewnia dużą wytrzymałość słupa wody (w naczyniach) na rozciąganie
umożliwia podnoszenie się wody w kapilarach (np. w komórkach drewna) wbrew sile grawitacji
dzięki sile kohezji cząsteczki wody przyciągają się i powstaje napięcie powierzchniowe wody dzięki czemu niektóre owady potrafią poruszać się przy jej powierzchni
Woda jest najgęstsza w temperaturze 4 st. C. W stanie stałym ma mniejszą gęstość (<4 st.C) niż w stanie ciekłym (4 st. C)
Właściwość fizyczna: wraz ze spadkiem temperatury wiązania wodorowe stają się dłuższe i rozmieszczone bardziej regularnie co powoduje zmniejszenie gęstości lodu w porównaniu z wodą w stanie ciekłym.
Znaczenie biologiczne:
Lód (mniej gęstszy) pokrywa wodę (dużą gęstszą) z wierzchu tworząc izolację termiczną. Dzięki temu zbiornik wodny nie zamarza przy dnie, umożliwiając tym samym istnienie życia w głębszych jego partiach
Mała ściśliwość <-->
Właściwość fizyczna: mała zdolność do zmiany objętości (w odpowiedzi na zmianę ciśnienia)
Znaczenie biologiczne:
tworzenie szkieletów hydraulicznych
utrzymywanie turgoru (jędrności) komórek roślinnych
utrzymywanie kształtu komórek
prostowanie czułek, prącia, odnóży
W temperaturze pokojowej jest cieczą
Właściwość fizyczna:
rodzaj stanu skupienia wody wynika z ułożenia i liczby wiązań wodorowych
w stanie ciekłym wiązania wodorowe nieustannie powstają i rozpadają się
Znaczenie biologiczne:
zapewnia płynne środowisko wewnątrz komórek
stanowi środowisko życia dla organizmów wodnych
Bardzo dobry rozpuszczalnik związków o polanej budowie
Właściwość fizyczna: Polarna cząsteczka wody tworzy otoczkę wodną (hydratacyjną) wobec substancji obdarzonej ładunkiem elektrycznym (czyli jonów i dipoli)
Znaczenie biologiczne:
dzięki tej właściwości woda jest główną substancją transportującą w organimach
stanowi miejsce zachodzących reakcji chemicznych w komórkach
Ma większą gęstość od powietrza
Właściwość fizyczna: Cząsteczki wody znajdują się blisko siebie dzięki wiązaniom wodorowym
Znaczenie biologiczne:
utrzymywanie się w wodzie bardzo dużych organizmów, np. wielorybów
Woda jest reaktywna
Właściwość fizyczna: jest substratem i produktem w wielu reakcjach biochemicznych
Znaczenie biologiczne:
woda stanowi substrat, m.in w fotosyntezie, hydrolizie
woda stanowi produkt, m.in. w oddychaniu tlenowym
Inne właściwości wody
W temperaturze 0-100 st. C jest cieczą
Jest podstawowym skłądnikiem budulcowym; organizmy składają się przedewszystkim z wody
Woda powstała w organizmie jako produkt przemian metabolicznych nazywana jest wodą metaboliczną
Źródła:
1. Fuerst J.: Biologia. Vademecum liceum, technikum. Wydawnictwo GREG, Kraków 2008.
2. Fuerst J., Jakubowska A., Król I.: Tablice. Biologia. Chemia. Wydawnictwo „GREG”, Kraków 2018.
3. Holeczek J., Januszewska-Hasiec B., Kobyłecka J., Stawarz J., Stencel R.: Teraz Matura. Biologia Vademecum, Nowa Era, Warszawa 2015.
4. Holeczek J., Januszewska-Hasiec B., Kobyłecka J., Stawarz J., Stencel. J.: Teraz Matura 2019. Biologia Tuż przed Egzaminem. Nowa Era, Wydanie II, Warszawa 2017.
5. Mikołajczyk M., Zygmunt J.: Vademecum Maturzysty Biologia. Najlepsze wydanie na rok 2018, Wydawnictwo Greg, Kraków 2017.
Zobacz również:
>>> Budowa cząsteczki wody
>>> Przyczyny i skutki eutrofizacji wód. Sposoby ochrony wody przed zanieczyszczeniami.
>>> Budowa, podział i funkcje lipidów
>>> Lipidy proste
>>> Podobieństwa i różnice w budowie komórki eukariotycznej i prokariotycznej
>>> Charakterystyka składników cytoszkieletu (mikrofilamenty, filamenty pośrednie, mikrotubule)
[…] https://biol-med.com/2019/08/02/wlasciwosci-fizyczne-i-chemiczne-wody/ […]