Wskazówki dla chorych z Parkinsonem

Chodzenie

Typowa pochylona do przodu postawa chorego nasila tendencje do chodzenia na palcach z uniesionymi piętami. Te szurające kroki, w miarę wydłużania się dystansu stają się coraz szybsze i krótsze. Kiedy wystąpi to dreptanie wtedy:
  • zatrzymaj się,
  • sprawdź czy odległość między stopami wynosi ok. 20 cm,
  • popraw swoją sylwetkę ciała i wyprostuj się, jak tylko najbardziej możesz,
  • uświadom i przypomnij sobie, że powinieneś stawiać duże kroki,
  • zrób krok unosząc wysoko stopę, tak jak w marszu,
  • podnieś do góry palce stopy i najpierw postaw na ziemi piętę,
  • przenieś ciężar ciała na palce,
  • powtórz to samo z drugą nogą,
  • staraj się aby ręce poruszały się odpowiednio przy każdym kroku – to poprawia rytm chodzenia i poprawia wygląd,
  • laski i tzw. balkoniki nie zawsze są pomocne. Niektórzy chorzy uważają, że raczej przeszkadzają w chodzeniu. Balkoniki i tym podobne przyrządy nasilają tendencje do przodopochylania tułowia.

Zawroty

Kiedy chcesz się obrócić, nigdy nie rób tego na jednej stopie, krzyżując nogi. Zawsze skręcaj w pożądanym kierunku idąc półkolem ze stopami stawianymi osobno.

Drżenie

Aby zmniejszyć drżenie rąk przyciśnij łokieć do tułowia aby unieruchomić ramię i wówczas wykonaj pożądaną czynność tak szybko jak tylko możesz.

Nagłe znieruchomienie (freezing)

Zjawisko nagłego znieruchomienia zwane po angielsku “freezing” (czyli “zamrożenie”) a po polsku akinezją paradoksalną często występuje gdy chory zbliża się lub przekracza jakąś przeszkodę lub wąską przestrzeń. W tej unieruchomionej, “zamrożonej” pozycji chory zwykle jest pochylony do przodu ze zgiętymi kolanami i piętami oderwanymi od podłoża. Im bardziej stara się ruszyć do przodu, tym bardziej traci równowagę.
 
Aby przerwać i pokonać ten stan unieruchomienia spróbuj zastosować następujące wskazówki:
  • nie próbuj zrobić na razie żadnego kroku,
  • postaw z powrotem pięty na ziemi,
  • wyprostuj kolana, biodra i tułów. Nie przechylaj się do przodu ani do tyłu,
  • łagodnie zacznij kołysać się z boku na bok,
  • zacznij maszerować w miejscu,
  • zrób krok do przodu stawiając najpierw na ziemi piętę,
  • skoryguj swoją postawę a stopy staraj się utrzymywać w odległości ok. 20 cm jedna od drugiej.

Wstawanie z łóżka

Chorzy mają często trudności przy podnoszeniu się z łóżka, zwłaszcza w godzinach porannych z powodu większej sztywności mięśniowej. Kiedy masz wstać z łóżka, połóż się na boku, blisko krawędzi łóżka. Opuść nogi za krawędź łóżka, odepchnij się łokciem na którym leżysz oraz drugą ręką. Podeprzyj podbródek i szybko podnieś głowę.

Wstawanie z niskiego siedzenia ​

Pacjenci często mają kłopoty ze wstawaniem z niskich krzeseł, foteli, kanap itp. Aby wstać przesuń pośladki blisko krawędzi krzesła, stopy trzymaj w odległości ok. 20 cm jedna od drugiej, jedna lekko wysunięta do przodu. Przez chw ilę rozkołysz się szybko do przodu i do tyłu trzy razy. Za trzecim razem wysuń ramiona do przodu, odepchnij się rękami i wyprostuj.

Rady na codzień dla opiekuna chorego

1.  Poświęć mu czas.
2.  Nie śpiesz się mówiąc do niego.
3.  Poświęć mu dodatkowy czas na odpowiedź.
4.  Bądź z nim w kontakcie wzrokowym.
5.  Nie udawaj, że go zrozumiałeś, skoro nie zrozumiałeś.
6.  Poproś o powtórzenie słowa lub zdania ale w inny sposób.
7.  Nie kończ za niego zdania.
8.  Nie oddalają się, kiedy mówi do ciebie.
9.  Nie przekrzykuj hałasu.
10. Nie rywalizuj z TV lub radiem.
11. Zachęcaj, stwarzaj możliwość rozmowy.
12. Rozmawiaj normalnie.
13. Słuchaj uważnie.
14. Używaj krótkich zdań i akcentuj istotne słowa.
15. Upewnij się, że cię widzi i słyszy.
16. Posługuj się językiem ciała i wyrazem twarzy.
17. Różnicuj ton twego głosu – on często tego nie potrafi.
18. Nie krzycz.
19. Spożywaj razem z nim posiłki i rozmawiaj (niektórzy Parkinsoniści krępują się jeść w towarzystwie).

Przyjazny dom

  • Należy usunąć z domu małe chodniczki, dywany, które się ślizgają i łatwo się o nie potknąć.
  • W sypialni trzeba zamontować uchwyty, które pomogą wstać z łóżka, np. nad głową trapez na wysięgniku, z przodu łóżka drabinkę, na ścianie poręcz.
  • W łazience: przy wannie i sedesie zainstalować uchwyty, poręcze, które ułatwią siadanie i wstawanie, a także będą pomocne w momencie utraty równowagi. W wannie warto zamontować specjalną ławeczkę, na której wygodnie się siada. Do mycia pleców przyda się szczotka na długiej, wygiętej w pałąk rączce, a do mycia całego ciała – rękawica z kieszonką na mydło.
  • W kuchni przydadzą się m.in. specjalne ograniczniki zakładane na talerze, dzięki którym nie spada jedzenie, zamykane kubki, termos, deska do krojenia z przyssawkami i barierkami, otwieracz do słoików, sztućce z pogrubionymi uchwytami.
  • W garderobie sprawdzą się haczyki z grubszymi rączkami (przypominają szydełko) ułatwiające zasuwanie suwaków i przeciąganie guzików przez dziurki w ubraniach.

Jaką dietę stosować?

Dietę z regulowaną podażą białka w ciągu doby zaleca się osobom z chorobą Parkinsona leczonym preparatami L-DOPA np. Madoparem lub w leczeniu skojarzonym z innymi grupami leków, u których występuje oporność na działanie leku. Jeżeli chory skarży się na występowanie fluktuacji ruchowych czyli zmian sprawności ruchowych w ciągu doby, które utrudniają aktywność to taka dieta może pomóc w uregulowaniu tego zjawiska.
 
Dieta z regulowaną podażą białka polega na dostarczeniu na śniadanie II śniadanie, obiad i podwieczorek łącznie około 7g białka. Pozostała ilość białka powinna być spożyta podczas wieczornego posiłku.
 
Produktami bogatobiałkowymi, których spożycie powinno być ograniczone do kolacji są:
wyroby mięsne i rybne, białko jaja, produkty mleczne, ciasta, ciastka, czekolada i inne słodycze, produkty ze zbóż (pszenicy, żyta, owsa, jęczmienia).
Żywnością niskobiałkową dozwoloną są: ryż, kukurydza, kasza gryczana, większość warzyw i owoców, oleje i tłuszcze, pieczywo zawierające mało białka, miód, dżemy napoje typu: kawa, herbata, soki owocowe i warzywne.
Zadaniem takiej diety jest utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywienia chorego, przez dostarczenie potrzebnej ilości energii, białka, tłuszczu, węglowodanów, składników mineralnych i witamin w zależności od wieku, płci i aktywności fizycznej.
 
Specyfika tej diety nastręcza duże trudności przy układaniu jadłospisów, polegające na prawidłowym zbilansowaniu wszystkich składników odżywczych.
Ograniczenia w spożywaniu pokarmów białkowych aż do kolacji mogą stwarzać ryzyko dostarczenia niewystarczającej ilości wapnia i żelaza z posiłkami w ciągu doby. Wieczorny posiłek oparty na produktach wysokobiałkowych staje się obfity i większy objętościowo co może powodować u chorych duże problemy w realizacji powyższych zaleceń.

Niestety dieta ta wymaga suplementacji celem niedopuszczenia do wystąpienia niedoborów niektórych składników mineralnych.
Jedno trzeba stwierdzić, że na efekty takiej diety chorzy nie muszą długo czekać, choć wymaga ona od nich zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych i dużej motywacji.

Źródła:ž
1.  Schiefele Staudt Dach, Choroby wieku podeszłego-postępowanie pielęgnacyjne [w:], Pielęgniarstwo geriatryczne, pod red.: Galusa K., Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, Wrocław 1998, Wydanie I, s. 26-28, 32-34, 41-43.
ž2.  Adamczyk K., Pielęgnowanie chorych po udarach mózgowych, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2003.
ž3.  Adamczyk K., Turowski K., Procedury pielęgnowania w neurologii i neurochirurgi, Wydawnictwo NeuroCentrum, Lublin 2007.
4.  žAdamczyk K., Pielęgniarstwo neurologiczne, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2000, Wydanie I.
ž5.  Muszalik M., Formy opieki nad osobami w starszym wieku, [w:], Kompendium pielęgnowania pacjentów w starszym wieku, pod red. Kędziory- Kornatowskiej K., Muszalik M. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2007, Wydanie I.
ž6.  Ślusarska B. ,Zarzycka K.,  Zahradniczek  K., Podstawy pielęgniarstwa tom I. Podręcznik dla studentów i absolwentów kierunków: Pielęgniarstwo i Położnictwo, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2008., Wydanie II.

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.