Wydalanie i osmoregulacja ryb morskich i słodkowodnych
Ryby wydalają mocz przez parzyste nerki.
Drogi wydalania moczu:
nerki
moczowody
pęcherz moczowy (gromadzenie moczu)
wydalanie moczu:
u ryb chrzęstnoszkieletowych – przez kloakę
u ryb kostnoszkieletowych – przez otwór wydalniczy
Usuwanie zbędnych produktów przemiany materii odbywa się również za pomocą skrzeli.
Końcowe produkty przemian azotowych u ryb:
Ryby chrzęstnoszkieletowe – mocznik
Ryby kostnoszkieletowe – amoniak
Osmoregulacja ryb chrzęstnoszkieletowych
Ryby chrzęstnoszkieletowe mają wysokie stężenie substancji osmotycznie czynnych, tj. mocznik. Dlatego płyny osmotyczne ryb mają ciśnienie osmotyczne podobne do ciśnienia wody morskiej w której żyją.
Osmoregulacja ryb kostnoszkieletowych
Ryby kostnoszkieletowe funkcjonują w środowisku , w którym stężenie jonów soli może być:
wyższe (wody morskie i oceaniczne)
lub niższe (wody słodkie)
od stężenia występującego w ich organizmach – dlatego u morskich ryb (hipoosmotycznych) i słodkowowdnych ryb (hiperosmotycznych) ryb kostnoszkieletowych wytworzyły się odrębne mechanizmy osmoregulacyjne
Osmoregulacja u ryb kostnoszkieletowych hipoosmotycznych (słonowodnych)
Ryby te mają niższe stężenie jonów soli niż otaczająca je woda. Prowoduje to:
osmotyczną utratę wody z organizmu
stały napływ jonów soli do ich wnętrza
W celu przeciwdziałania tego zjawiska zwierzęta te:
piją wodą morską
wydalają niewielkie ilości stężonego moczu
usuwają nadmiar soli mineralnych przez oskrzela
Osmoregulacja u ryb kostnoszkieletowych hiperoosmotycznych (słodkowowdnych)
Ryby te mają wyższe stężenie jonów soli niż stężenie jonów w otaczającej ich wodzie. Prowadzi to do:
osmotycznego napływu wody do organizmu
stałej utraty jonów soli mineralnych z ich wnętrza
W celu przeciwdziałania tego zjawiska ryby te:
nie piją wody
wydalają duże ilości silnie rozcieńczonego moczu
wychwytują sole mineralne przez komórki solne w skrzelach
Źródła:
1. Mikołajczyk M., Zygmunt J.: Vademecum Maturzysty Biologia. Najlepsze wydanie na rok 2018, Wydawnictwo Greg, Kraków 2017.
2. Holeczek J., Januszewska-Hasiec B., Kobyłecka J., Stawarz J., Stencel R.: Teraz Matura. Biologia Vademecum, Nowa Era, Warszawa 2015.