Zaburzenia snu zostały skategoryzowane w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 pod kodem F51 (nieorganiczne zaburzenia snu) i G47 (zaburzenia snu). Mianem zaburzeń snu określa się wszelkie dysfunkcje i nieprawidłowości, które dotyczą długości, jak i jakości snu.
Do najbardziej popularnych zaburzeń snu zalicza się:
- bezsenność,
- narkolepsję,
- bezdech senny,
- somnambulizm.
Sen jest niezbędny do życia i prawidłowego przebiegu procesów psychicznych. Już jedna nieprzespana noc obniża sprawność psychofizyczną. Deprywacja snuprzez dłuższy czas powoduje szereg negatywnych efektów psychicznych i fizjologicznych, np.:
spadek samopoczucia i zmiany nastroju;
zmęczenie, brak pokrzepienia i wypoczynku odczuwanego w ciągu dnia;
senność, spowolnienie reakcji, gorszy refleks;
osłabienie zdolności poznawczych, gorszą jakość wykonania zadań;
spadek koncentracji uwagi i motywacji;
luki w pamięci;
większą ilość błędów w pracy;
wzrost wypadków komunikacyjnych, np. na skutek zaśnięcia za kierownicą;
rozdrażnienie, irytację, gniew, wybuchy złości, huśtawkę emocjonalną;
komplikacje zdrowotne, większe spożycie leków;
spadek odporności na stres i obniżoną tolerancję na frustrację;
destabilizację funkcjonowania układu immunologicznego, większą podatność na infekcje;
większe ryzyko wystąpienia depresji lub innej choroby afektywnej;
większą podatność na choroby układu krążenia (np. nadciśnienie) oraz układu trawiennego;
skłonność do otyłości.
Bezsenność
Osoby cierpiące na bezsenność skarżą się na trudności w zasypianiu, utrzymaniu snu, zbyt wczesne budzenie się lub sen o złej jakości, który nie daje wypoczynku. Aby te objawy były traktowane jako nieprawidłowe, zaburzenia snu muszą prowadzić do gorszego samopoczucia lub zaburzać funkcjonowanie w ciągu dnia. Dodatkowo powinny występować przez co najmniej jeden miesiąc, trzy razy w tygodniu lub więcej. Powyższe kryteria diagnostyczne bezsenności oznaczają, że obiektywnymi wyznacznikami ciężkości bezsenności są: czas trwania objawów, ich częstość oraz stopień w jaki wpływają one na codzienne życie pacjenta.
Aby rozpoznać bezsenność nie jest konieczne zmierzenie długości i jakości snu przy pomocy badań specjalistycznych. Wystarczy subiektywne odczucie pacjenta, że jego sen jest zaburzony.
W badaniach naukowych na przykład nad lekami nasennymi trudności z zasypianiem definiuje się najczęściej jako wydłużenie okresu zasypiania, czyli latencji snu, przekraczający 45 minut. Jako trudności z utrzymaniem snu definiuje się łączny czas wszystkich wybudzeń ze snu w ciągu nocy, czyli czas czuwania wtrąconego, powyżej 30 minut. Jako zbyt krótki uznaje się całkowity czas snu poniżej 6–6,5 godziny. Ta wartość nie dotyczy jednak osób z małą potrzebą snu (mniej niż 6 godzin).
Klasyfikacja i przyczyny bezsenności
Bezsenność przygodna (o czasie trwania do kilku dni)
Bezsenność krótkotrwała (o czasie trwania do 4 tygodni) jest najczęściej spowodowana reakcją na stres (np. problemy zawodowe, szkolne, rodzinne) lub zmianą tryby życia (np. przeprowadzka, podróż ze zmianą stref czasu). Bezsenność krótkotrwałą mogą wywołać również choroby somatyczne, na przykład infekcje, choroby przebiegające z bólem.
Bezsenność przewlekła, czyli trwająca powyżej miesiąca, najczęściej jest związana z zaburzeniami psychicznymi (szczególne depresją i zaburzeniami lękowymi), przewlekłymi chorobami somatycznymi (np. zaburzeniami hormonalnymi, przewlekłymi stanami zapalnymi np. reumatoidalnymi, przewlekłymi zespołami bólowymi, chorobami neurologicznymi i narządu ruchu, które uniemożliwiają aktywność fizyczną w ciągu dnia) oraz uzależnieniami na przykład od alkoholu.
Przyczyny bezsenności
Jedną z głównych przyczyn bezsenności pierwotnej są nawykowe błędy naruszające zasady higieny snu:
siedzący tryb życia, deficyt wysiłku fizycznego
szkodliwe nawyki żywieniowe np. spożywanie wieczorem obfitych, ciężkostrawnych posiłków
niekomfortowe warunki do snu (np. niewygodne łóżko, zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura w pomieszczeniu, hałas)
stosowanie wieczorem środków pobudzających (kofeiny, nikotyny) oraz alkoholu
podejmowanie pobudzających aktywności przed snem (np. oglądanie budzących silne emocje filmów lub korzystanie z gier komputerowych o podobnym wpływie)
wykorzystywanie łóżka nie tylko do spania i współżycia seksualnego, lecz również do innych aktywności takich, jak oglądanie telewizji czy czytanie książek w pościeli (nadmierna ilość czasu spędzanego w łóżku)
nieregularne godziny zasypiania i wstawania, np. wynikające z pracy zmianowej
częste drzemki w ciągu dnia
próby wyrównywania niedoboru snu poprzez wcześniejsze kładzenie się spać lub pozostawanie dłużej w łóżku po bezsennej nocy
próby zaśnięcia „na siłę” i oczekiwanie na sen w łóżku, nawet wtedy, gdy sen nie przychodzi
wieczorne oczekiwanie z napięciem i lękiem na to, jaka okaże się kolejna noc
Do pierwotnych przyczyn bezsenności zalicza się także:
dyssomnie jak zaburzenia rytmu snu i czuwania
zespół bezdechu śródsennego
wszystkie zaburzenia zaliczane do parasomnii (lęki nocne, koszmary senne, bruksizm, mówienie przez sen)
Diagnostyka bezsenności
Poszukiwanie przyczyny bezsenności należy rozpocząć od oceny ogólnego stanu zdrowia. Ocena ta, wykonywana zwykle przez lekarza rodzinnego, obejmuje zebranie wywiadu, badanie lekarskie, pomiar ciśnienia tętniczego oraz, gdy jest to wskazane, wykonanie badania EKG i badań okresowych.
Jeśli stan somatyczny nie wskazuje na możliwą przyczynę bezsenności, kolejnym etapem jest wykluczenie zaburzeń psychicznych. W tym celu warto skonsultować się z lekarzem psychiatrą.
Jeśli wynik badania stanu psychicznego również nie daje odpowiedzi na pytanie o przyczynę bezsenności, należy zwrócić uwagę na tryb życia pacjenta i przestrzeganie zasad higieny snu. Na tym etapie diagnozowania przyczyny bezsenności lekarz zwykle zaleca założenie i prowadzenie dzienniczka snu. Po zebraniu wszystkich tych informacji możliwe jest podjęcie rozważnej decyzji odnośnie do zalecanej metody leczenia. Jeśli ustalenie przyczyny bezsenności nie jest możliwe, wskazana jest konsultacja w poradni leczenia zaburzeń snu, w której specjaliści oceniają rzadsze przyczyny bezsenności, takie jak: zaburzenia rytmu okołodobowego, zespół niespokojnych nóg, bezsenność idiopatyczna.
Dzienniczek snu
Leczenie bezsenności
Terapia poznawczo-behawioralna (cognitive-behavioral therapy – CBT) jest podstawową formą leczenia bezsenności pierwotnej. Przeprowadzenie interwencji behawioralnych, czyli zmieniających zachowanie, wskazane jest jednak również u pacjentów z wtórnymi postaciami bezsenności przewlekłej, czyli współistniejącej z innymi chorobami.
Wyniki badań naukowe wskazują, że większość pacjentów z bezsennością przewlekłą, niezależnie od jej przyczyny, zmienia tryb życia oraz zaczyna myśleć o śnie w taki sposób, że bezsenność się utrwala. Do najważniejszych czynników utrwalających bezsenność zaliczamy:
wydłużenie czasu spędzanego w łóżku,
próby wyrównywania niedoboru snu poprzez wcześniejsze kładzenie się spać lub pozostawanie dłużej w łóżku po bezsennej nocy,
drzemki w ciągu dnia,
rezygnacja z aktywności fizycznej,
próby zaśnięcia na siłę i oczekiwanie na sen w łóżku, nawet wtedy, gdy sen nie przychodzi,
wieczorne oczekiwanie z napięciem i lękiem na to jaka okaże się kolejna noc,
nadmierne zajmowanie się jakością własnego snu,
zbyt częste i długie przyjmowanie leków nasennych lub spożywanie alkoholu przed snem.
Aby bezsenność ustąpiła konieczne jest usunięcie powyższych czynników utrwalających. Do najważniejszych interwencji poznawczo-behawioralnych w leczeniu bezsenności zaliczamy skrócenie czasu snu, kontrolę bodźców i higienę snu.
Interwencje behawioralne (zmieniające zachowanie) w leczeniu bezsenności
Innym technikami poznawczo-behawioralnymi zalecanymi w leczeniu bezsenności są:
treningi relaksacyjne,
edukacja na temat snu i jego roli,
techniki restrukturyzacji poznawczej,
techniki zatrzymania myśli,
uruchomienia wyobraźni,
myślenia paradoksalnego.
Leczenie farmakologiczne bezsenności
W leczeniu farmakologicznym bezsenności możliwe jest stosowanie następujących grup leków:
nasenne, uspokajające z grupy pochodnych benzodiazepiny,
przeciwdepresyjne,
przeciwpsychotyczne,
przeciwhistaminowe
preparaty dostępne bez recepty, na przykład melatonina, melisa, waleriana oraz preparaty złożone zawierające substancje roślinne zmieszane w różnych proporcjach.
Zaburzenia rytmu okołodobowego
Najczęstszym zaburzeniem rytmu okołodobowego jest zespół opóźnionej fazy snu (delayed sleep phase syndrome – DSPS). Choroba szczególnie często dotyczy osób młodych, poniżej 30. roku życia. Jej istotą jest opóźniona w stosunku do przeciętnej w społeczeństwie pora snu. Początek snu występuje po godzinie 2.00, natomiast jeśli pacjent może spać rano do woli, profil snu i długość snu są prawidłowe. Przesunięcie fazy snu występuje najczęściej już od dzieciństwa i nasila się w okresie dojrzewania. Osoby dotknięte zespołem opóźnionej fazy snu pozostają często klinicznie bez objawów aż do czasu pójścia do szkoły czy podjęcia pracy, kiedy to zaburzenie staje się źródłem problemów z porannym wstawaniem.
Zespół przyśpieszonej fazy snu
Zespół przyśpieszonej fazy snu (advanced sleep phase syndrome – ASPS) jest typowy dla osób po 60. roku życia. Preferowana pora snu zaczyna się wtedy często już przed godziną 21.00, a sen kończy się o często już o 3.00–4.00 w nocy. Pacjenci z zespołem przyśpieszonej fazy snu często zgłaszają się do lekarza pod wpływem nalegań członków rodziny, budzonych ich porannym krzątaniem się po domu. Stosowanie leków wydłużających sen jest w takich przypadkach kontrowersyjne, ponieważ u osób w wieku podeszłym zaburzenie to jest najprawdopodobniej wariantem normy, a leki sedatywne (zwłaszcza pochodne benzodiazepiny) powodują u osób w tym wieku pogorszenie procesów poznawczych i znacznie zwiększają ryzyko upadków. Wydaje się, że najwłaściwszym postępowaniem jest takie zaplanowanie dnia, aby osoba z zespołem przyśpieszonej fazy snu wieczorem jak najdłużej miała jakieś zajęcie i mogła przebywać z innymi domownikami. Pożądana jest również ekspozycja na światło w godzinach wieczornych.
Rytm wolno biegnący
Rytm wolno biegnący to rzadko występujące zaburzenie, najczęściej obserwowane u osób niewidomych lub znajdujących się w izolacji od czynników środowiskowych i interakcji społecznych. Pacjent każdego dnia zasypia i budzi się później, zgodnie z jego własnym wewnętrznym rytmem okołodobowym, dłuższym niż 24 godziny. Leczenie polega na wzmocnieniu ekspozycji na wyznaczniki czasu.
Nieregularny rytm okołodobowy
Najczęstszą przyczyną zaburzeń snu pod postacią nieregularnego rytmu okołodobowego są: nieregularny tryb życia i praca zmianowa.
Praca zmianowa jest szkodliwa i w ciągu kilku–kilkunastu lat prowadzi do wystąpienia zaburzeń snu u większości pracujących w trybie zmianowym osób.
Szkodliwość pracy zmianowej można zmniejszyć poprzez stosowanie regularnego grafiku zmian. Najkorzystniejszy jest system pracy zmianowej polegający na zmianach godzin pracy nie częściej niż co tydzień. Godziny pracy powinny być przesuwane w kierunku zgodnym z kierunkiem wskazówek zegara.
Pracownik ze zmiany wcześniejszej powinien przechodzić na zmianę późniejszą, co jest zgodne z tym, że człowiekowi łatwiej wydłużać okres aktywności niż go skracać.
Pojawienie się zaburzeń snu u osób pracujących zmianowo powinno skłaniać lekarza do doradzania choremu zmiany stanowiska/trybu pracy. Stosowanie metod chronobiologicznych (fototerapia, melatonina, leki melatoninergiczne), leków nasennych i stymulujących, choć opisywane jako korzystne, bardziej poprawia wydajność pracy niż stan zdrowia tych osób.
Leczenie zaburzeń rytmu okołodobowego
W przypadku zaburzeń rytmu okołodobowego pierwszym etapem leczenia jest zawsze próba uregulowania trybu życia. Większość pacjentów z zaburzeniami rytmu okołodobowego cierpi bowiem na tzw. zaburzenia nawykowe, wynikające z nieregularnego i niehigienicznego trybu życia.
W leczeniu zaburzeń rytmu okołodobowego bardzo istotne znaczenie ma pamiętanie o kluczowej roli światła w regulacji zegara biologicznego.
Dla osób z opóźnioną fazą snu szczególnie niekorzystna jest ekspozycja na światło przed planowanym pójściem spać, typowo w godzinach późnowieczornych i nocnych, ponieważ wówczas światło najbardziej opóźnia rytm okołodobowy, czyli np. porę snu. Sprzyja ona natomiast funkcjonowaniu po przebudzeniu, gdyż światło przyśpiesza rytm okołodobowy, umożliwiając szybsze zaśnięcie wieczorem. W przypadku osób z zespołem przyspieszonej fazy snu jest odwrotnie – ekspozycja na światło w godzinach porannych im nie służy, ponieważ wtedy najsilniej przesuwa ona porę snu na wcześniejsze godzinny (przyśpiesza rytm okołodobowy). W tej grupie pozytywne efekty przynosi ekspozycja na światło w godzinach wieczornych, która powoduje opóźnienie rytmu okołodobowego i późniejsze zaśnięcie.
Należy również pamiętać, że na czynność zegara biologicznego najsilniej wpływa światło (zwłaszcza o niebieskim widmie) padające bezpośrednio na oczy. Takim źródłem światła są na przykład ekrany telewizorów i monitory komputerów. U znacznej części młodzieży i młodych dorosłych opóźnienie rytmu snu może być związane z korzystaniem z komputerów i oglądaniem telewizji w późnych godzinach wieczornych. Dla osób w wieku podeszłym bardzo niekorzystne jest z kolei włączanie telewizji w nocy, po wybudzeniu się ze snu.
Oprócz ekspozycji na światło o właściwej porze dnia zaburzenia rytmu okołodobowego leczy się również poprzez wzmocnienie innych wyznaczników czasu.
Osoby z chronotypem wieczornym, chcące przesunąć swój rytm na godziny wcześniejsze, powinny rano wstawać o tej samej porze, również w dni wolne od nauki i pracy, i aktywnie zaczynać dzień, tzn. wziąć chłodny prysznic, zjeść obfite i ciepłe śniadanie lub wypić do śniadania gorący napój, jak najszybciej wyjść na światło słoneczne lub przebywać w jasno oświetlonych pomieszczeniach, jak najszybciej dążyć do spotkania z inną osobą lub podjęcia nauki/pracy. Wieczorem powinny za to unikać przebywania w jasno oświetlonych pomieszczeniach, a do czytania stosować łagodne źródło światła padające zza głowy, najlepiej gdy jest ono ciepłe, o barwie żółtej. Niewskazana jest również praca przy komputerze i oglądanie telewizji.
Osoby z chronotypem porannym, chcące przesunąć swój rytm na godziny późniejsze, powinny unikać rano ekspozycji na światło słoneczne i przebywania w jasno oświetlonych pomieszczeniach oraz zasłaniać szczelnie okna na noc, aby światło poranka ich nie wybudzało; wskazana jest natomiast ekspozycja na światło i przebywanie w jasno oświetlonych pomieszczeniach w godzinach wieczornych. Aktywność społeczną i umysłową powinny przesuwać z godzin porannych na popołudniowe i wieczorne, na wieczór planować spotkania z rodziną i znajomymi, umawiać się na rozmowy telefoniczne, a także ćwiczyć fizycznie.
Aby leczenie poprzez wzmacnianie wyznaczników czasu przyniosło spodziewane efekty, powinno trwać 6–8 tygodni.
Należy pamiętać, że leczenie takie jest zalecane tylko u pacjentów skarżących się wyłącznie na zaburzenia rytmu okołodobowego, czyli niezgłaszających żadnych innych objawów. Jeśli oprócz zaburzeń rytmu okołodobowego występują również inne objawy, należy się zwrócić do lekarza, ponieważ przyczyną zaburzeń może być inna choroba.
Hipersomnie (nadmiernna senność)
Mianem hipersomni określa się zaburzenia snu, które polegają na zbyt długim czasie snu i/lub nadmiernej senności w ciągu dnia.
Za zbyt długi czas snu uznaje się czas przekraczający 10 godzin. O nadmiernej senności mówi się, gdy wynik łączny w skali senności Epworth przekracza 10 punktów. Gdy przekracza on 15 punktów, mówi się o senności patologicznej.
Skala senności Epworth
Narkolepsja
Narkolepsja jest hipersomnią związaną z uszkodzeniem bocznego podwzgórza, części mózgu odpowiedzialnej za produkowanie białek nazywanych hipokretynami lub oreksynami. W wyniku niedoboru tych białek, co można ocenić poprzez wykonanie punkcji lędźwiowej i oznaczenie stężenia hipokretyny w płynie mózgowo-rdzeniowym, chorzy na narkolepsję doświadczają 4 typowych objawów, określanych jako tetrada narkoleptyczna.
Tetrada narkoleptyczna
1. Nadmierna senność z atakami snu
Chorzy na narkolepsję, mimo że budzą się rano wyspani, już po kilku godzinach odczuwają tak nasiloną senność, że muszą się udać na krótkotrwałą drzemkę. Choć drzemka przynosi im ulgę i znowu czują się rześko, po kilku godzinach sytuacja się powtarza. Zasypianie wbrew woli jest bardzo typowe dla narkolepsji. W nasilonych postaciach choroby może występować co kilkanaście–kilkadziesiąt minut i w sposób nagły, dlatego nazywa się to atakami snu. Często dochodzi również do zasypiania w nietypowych, krępujących sytuacjach, na przykład podczas rozmowy z inną osobą, podczas posiłku, podczas zebrań w miejscach publicznych. Ataki snu mogą występować również w sytuacjach, które stanowią zagrożenie dla pacjenta i jego otoczenia, na przykład podczas prowadzenia samochodu.
2. Katapleksje
Jest to objaw najbardziej charakterystyczny dla narkolepsji. Oznacza nagłe zmniejszenie napięcia mięśni w sytuacjach emocjonalnych, na przykład radości, gniewu, zaskoczenia.
Osoby chore mówią, że opada im wtedy głowa, otwierają się usta (opada żuchwa), nie mogą wyraźnie mówić, opadają im ramiona, przedmioty wypadają z rąk, uginają się kolana. W przypadku całkowitej katapleksji może dochodzić do upadków.
Katapleksję należy różnicować z omdleniami powodowanymi zaburzeniami sercowo-krążeniowymi i innymi stanami z utratą przytomności, na przykład napadami nieświadomości, które są związane z napadami padaczkowymi.
Różnicowanie powyższych zaburzeń z katapleksją nie jest trudne, ponieważ katapleksje nie prowadzą do utraty przytomności. Osoba chora nie jest w stanie się poruszyć, ale po ustąpieniu ataku dokładnie pamięta, co się z nią działo, a także co robiły i mówiły osoby znajdujące się w jej otoczeniu.
3. Halucynacje hipnagogiczne, czyli omamy przysenne
Podobne do marzeń sennych doznania wzrokowe i słuchowe, pojawiające się w okresie zasypiania. W tym czasie pacjenci z narkolepsją przeżywają często barwne sceny, „jakby w filmie”. Nierzadko mają one charakter zagrażający, na przykład pacjent widzi zbliżających się do niego złoczyńców.
4. Paraliż przysenny
Stan, w którym po wybudzeniu się ze snu osoba chora przez kilka do kilkunastu sekund nie jest w stanie się poruszyć, „czuje się, jakby była sparaliżowana”.
Leczenie hiposomnii (nadmiernej senności)
Leczenie hipersomnii pochodzenia ośrodkowego polega na stosowaniu metod behawioralnych polegających na wydłużeniu czasu spędzanego w nocy w łóżku co najmniej do 8 godzin oraz planowaniu krótkich (<30 min) drzemek w ciągu dnia.
Jeśli oddziaływania behawioralne i łagodne substancje stymulujące, na przykład kofeiny, nie dają poprawy, celowe jest przyjmowanie w dniach nauki/pracy leków stymulujących, takich jak modafinil, metylofenidat lub selegilina.
Leczenie katapleksji umożliwia stosowanie leków przeciwdepresyjnych, takich jak wenlafaksyna, fluoksetyna, paroksetyna i klomipramina.
Lekiem zalecanym do podawania pacjentom z nasilonymi zaburzeniami snu nocnego i ciężkimi katapleksjami jest hydroksymaślan sodu. Trwają badania poświęcone lekom o działaniu agonistycznym (aktywującym) na receptory hipokretynowe.
Zespół niespokojnych nóg
Zespół niespokojnych nóg (restless legs syndrome – RLS) to zaburzenie ruchowe związane ze snem, dla którego typowe są następujące objawy:
potrzeba poruszania nogami, zwykle połączona z nieprzyjemnymi doznaniami czuciowymi w obrębie nóg,
niepokój ruchowy,
pogarszanie się objawów lub ich występowanie wyłącznie podczas spoczynku,
przynajmniej częściowa poprawa objawów podczas aktywności, poruszania się,
nasilanie się objawów wieczorem i w nocy.
Objawy niepokoju ruchowego oraz nieprzyjemne doznania czuciowe (parestezje) w kończynach chorzy odczuwają na ogół jako mrowienie, cierpnięcie, drętwienie, rzadko jako ból. Pojawiają się one w spoczynku, najczęściej wieczorem, np. podczas oglądania telewizji lub gdy osoba dotknięta tym zespołem udaje się do łóżka i próbuje zasnąć.
Odczuwane parestezje i niepokój zmuszają chorego do poruszania nogami lub ich masowania. Prowadzi to do przynajmniej częściowego złagodzenia dolegliwości. Ustąpienie objawów po wykonaniu ruchu nogami jest jednak tylko chwilowe – parestezje nawracają z taką samą siłą wkrótce po zaprzestaniu aktywności.
Niekiedy objawy zespołu są tak nasilone, że chory, by doznać ulgi w cierpieniu, musi wstać z fotela lub łóżka i chodzić po pokoju.
Leczenie zespołu niespokojnych nóg
We wtórnych postaciach zespołu niespokojnych nóg należy leczyć przede wszystkim choroby podstawowe.
U pacjentów z niedokrwistością i niedoborem żelaza oprócz stosowania diety bogatej w żelazo należy podawać żelazo w tabletkach. Trzeba dążyć do tego, by stężenia żelaza i ferrytyny we krwi mieściły się w górnym przedziale prawidłowych wartości. Żelazo należy przyjmować na czczo, godzinę przed posiłkiem lub 2 godziny po nim, najlepiej łącznie z witaminą C, co zapewnia lepsze jego wchłanianie.
W przypadku niedoboru magnezu należy również przyjmować preparaty zawierające magnez.
W idiopatycznej postaci zespołu niespokojnych nóg oraz w tych jego postaciach wtórnych, w których leczenie choroby podstawowej nie doprowadziło do wystarczającej poprawy, należy rozważyć terapię lekami dopaminergicznymi.
W Polsce najczęściej stosuje się lewodopę, ropinirol i pramipeksol.
Leczenie powinien prowadzić neurolog lub lekarz z poradni leczenia zaburzeń snu. Co kilka miesięcy warto zmniejszyć dawkę leku, a nawet przerwać leczenie, ponieważ idiopatyczny zespół niespokojnych nóg ma przebieg falujący. W pewnych okresach leczenia konieczne może być zwiększenie dawki leków, ale będą również okresy, kiedy przyjmowanie leków nie będzie konieczne.
Należy podkreślić, że terapia osób z tym zespołem jest leczeniem objawowym, tzn. łagodzi objawy choroby, nie umożliwia jednak wyleczenia. Sama choroba nie prowadzi do uszkodzenia mózgu ani neurologicznych objawów ubytkowych, nie stanowi również zagrożenia dla życia czy sprawności pacjenta.
Jeśli dolegliwości mają niewielkie nasilenie, a objawy nie przeszkadzają w życiu, pacjent się wysypia lub ma tylko nieznaczne zaburzenia snu, podawanie leków dopaminergicznych nie jest wskazane.
W przypadku złej odpowiedzi na leki dopaminergiczne lub działań niepożądanych tych leków w leczeniu tego zburzenia można stosować niektóre leki przeciwpadaczkowe, np. gabapentynę i pregabalinę – w ciężkich, opornych na leczenie.
Źródła:
1. Heitzman J.: Podręcznik dla studiów medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
2. Krupka – Mateuszczyk I., Mateuszczyk M.: Psychiatria. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa. Wydawnictwo ŚUM, Katowice 2007.
3. https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/gniewny-spiacy-mlody-facet-obraca-halasliwie-irytujacego-budzika_3955573.htm#page=1&query=bezsenność&position=19
Zobacz również:
>>> Największe problemy chorych na depresję. Jak rozpoznać depresję? Ankiety służące do oceny jakości życia i zdrowia.
>>> Jak zapobiec się przed największymi uzależnieniami? Prewencja przed narkomanią, alkoholizmem, nikotynizmem, pracoholizmem i uzależnieniem od internetu.
>>> Zaburzenia psychiczne u osób starszych,
>>> Postawy ludzi starszych wobec otoczenia.
>>> Psychologia starości czyli zmiany zachodzące pod wpływem czasu w życiu emocjonalnym i duchowym człowieka.